TY - JOUR ID - 4404 TI - نگاهی به سرگذشت شبرنگ در متون پهلوانی ایران JO - کهن‌نامه ادب پارسی JA - CPL LA - fa SN - 2383-0603 AU - غفوری, رضا AD - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حضرت نرجس رفسنجان، رفسنجان، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 11 IS - 2 SP - 243 EP - 261 KW - شبرنگ KW - شبرنگ‌نامه KW - فرامرز KW - فرامرزنامۀ کوچک KW - آزادسرو DO - 10.30465/cpl.2021.4404 N2 - شبرنگ‌نامه یکی از منظومه‌های پهلوانی است که تا چندی پیش شهرتی نداشت و کمتر مورد توجّه پژوهشگران بود. موضوع این منظومه، داستان نبرد شبرنگ پسر دیو سپید با ایرانیان در کین‌خواهی از خون پدر است که علی‌رغم کوشش‌هایی که در این راه از خود نشان می‌دهد ناکام می‌ماند و در نهایت به توران گریزان می‌شود و دیگر از سرنوشت او سخنی به میان نمی‌آید. اگرچه روایت این منظومه برگرفته از کتاب نامۀ خسروان آزاد‌سرو است امّا جای شگفتی است که در منابع متقدّم، اشاره‌ای به شبرنگ و یا منظومۀ شبرنگ‌نامه نمی‌شود و نخستین بار در متون دورۀ صفویه است که گزارش‌هایی دربارۀ این دیو و پایان زندگی‌اش می‌آید که شماری از آن‌ها هم نوظهور و ساختگی است. نکتۀ در خود توجّه دیگر آن که در شبرنگ‌نامه به مرگ شبرنگ اشاره نمی‌شود و این پرسش را در ذهن تداعی می‌کند که آیا پایان این منظومه در اصل افتادگی داشته است؟ در این مقاله پس از بررسی و نقد روایات فرجام زندگی شبرنگ، نشان می‌دهیم که به احتمال بسیار، داستان‌های فرامرزنامۀ کوچک دنبالۀ شبرنگ‌نامه بوده است امّا با گذشت زمان، این دو روایت از یک‌دیگر جدا شده‌اند با این‌حال، نشان پیوستگی آن‌ها همچنان در برخی روایات آشکار است. UR - https://classicallit.ihcs.ac.ir/article_4404.html L1 - https://classicallit.ihcs.ac.ir/article_4404_fe07399990b30ad0fe6d7faa7f24532d.pdf ER -