TY - JOUR ID - 553 TI - بررسی و مقایسة ساختار زبانی چند اثر منثور عرفانی با محوریت کنوز‌الحکمه JO - کهن‌نامه ادب پارسی JA - CPL LA - fa SN - 2383-0603 AU - بهمنی مطلق, یدالله AU - خدادادی, محمد AD - استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی (نویسندة مسئول) AD - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان Y1 - 2013 PY - 2013 VL - 3 IS - 2 SP - 15 EP - 36 KW - زبان صوفیه KW - کنوز‌الحکمه KW - کشف‌المحجوب KW - اسرار‌التوحید KW - مرصاد‌العباد KW - مصباح‌الهدایه DO - N2 - در این مقاله تلاش می‌شود با نگاهی به وی‍ژگی‌های شاخص نثر کنوز‌الحکمه، آخرین اثر احمد جام، و دیگر آثار برجستة صوفیه قبل و بعد از آن، از قبیل کشف‌المحجوب، اسرار‌التوحید، مرصادالعباد، و مصباح‌الهدایه و مقایسة آن‌ها، جایگاه نثر کنوزالحکمه معلوم و سطح کلی زبان صوفیان معروف روشن شود. اغلب صوفیه از زبانی ساده، که در دوران سامانیان کاربرد داشت و نهایتاً تا قرن ششم مرسوم بود، استفاده می‌کردند. هدف عمدة آنان بیان اندیشه به زبانی ساده و تأثیرگذار بوده است، اما از سبک رایج روزگار خود نیز بی‌تأثیر نمانده‌اند. کلیت زبان این آثار، از نظر ساده‌گویی و دیگر ویِژگی‌ها، قرابت تنگاتنگی با نثر کهن دارد و نشان می‌دهد زبان آن‌ها در ادوار گوناگون دست‌خوش دگرگونی برجسته و آشکاری نشده، بلکه سیر تحول و نوگرایی در زبان آن‌ها نسبتاً آرام و کُند صورت گرفته است. بیش‌تر تفاوت‌ها به واژگان خاص، تأثیر لهجة محلی، و ذوق نویسندگی نویسندگان مربوط است. برخی از این آثار، به‌ویژه قسمت‌هایی از مرصاد‌العباد، به‌دلیل ذوق شاعری نویسنده، رنگ شعر به خود گرفته و از فنون ادبی و احساسات و عواطف شاعرانه بهره‌مند شده است. شیوة به‌پایان‌رساندن ابواب و آمیختگی ایجاز و اطناب در کنوز‌الحکمه سبک آن را از دیگر آثار مورد مطالعه متمایز کرده است. UR - https://classicallit.ihcs.ac.ir/article_553.html L1 - https://classicallit.ihcs.ac.ir/article_553_e11f107b95f4490d066e1876f18ff2db.pdf ER -