بررسی و مقایسۀ دو تصویر در بوف کور و طوطی‌نامه

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادادبیات،دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری ادبیات،دانشگاه شهید بهشتی

.

چکیده

بوف کور صادق هدایت در نگاه اول بیش‌تر به سبک و سیاق غربی می‌ماند تا اسلوب‌های ادبی شرقی و ایرانی. نقدهایی هم که بر این اثر نوشته شده بیش‌تر ناظر بر چنین تأثر‌ها و شباهت‌هایی است؛ اما در زمان‌های اخیر، به اثرپذیری آن از فرهنگ ایران بیش‌تر توجه شده است. هنگام صحبت از تأثیر ادبیات قدیم در این اثر، بیش از هر چیز نام خیام برده می‌شود و بعد ویس و رامین، و غالباً در همین جا متوقف می‌مانند؛ شاید به این دلیل که هدایت خود دربارة این دو موضوع کتاب و مقاله نوشته است. این حقیقت که صادق هدایتِ داستان‌نویس میراث داستانی ادبیات فارسی را مطالعه کرده است و احیاناً از آن متأثر شده است، کاملاً پذیرفتنی است. در مقالۀ حاضر سعی شده است ثابت شود که صادق هدایت در خلق بوف کور از طوطی‌نامه متأثر شده و به‌ویژه ایدۀ تصویر «پیرمرد و دختر» را از یکی از افسانه‌های طوطی‌نامه اقتباس کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Surveying and Comparing Two Images in the Blind Owl and Tales of the Parrot

نویسندگان [English]

  • Ahmad Khatami 1
  • Mohsen Nasiri 2
1 Professor of Persian Language and Literature, Shahid Beheshti University
2 Ph.D Candidate, Persian Language and Literature
چکیده [English]

Sādeq Hedāyat’s the Blind Owl may at first be seen as a work having more tendency towards occidental styles rather than oriental ones. The previously written criticisms mainly put forward such similarities and influences, while the recent ones' considerations have been paid to the traces of the influences of Iranian culture. It seems that since some books and articles about Khayyām and Vis o Rāmin have been written by Hedāyat, the discussions in the field often circulate about these two names, and, of course, usually discontinue there. The fact that as a story writer, Hedāyat has scrutinized and investigated the heritages of Persian literature and might be influenced by them is completely assumable. This article attempts to confirm that Hedāyat, in creating his The Blind Owl, has been influenced by Tūtīnāmeh (Tales of the Parrot); especially the very image of ‘the old man and the girl’ has been extracted from one of the anecdotes of Tūtīnāmeh.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Blind Owl
  • Tales of the Parrot
  • Javāher al-Asmār
  • Fiction
منابع
ثغری، عمادبن محمد (1352). جواهرالأسمار، به‌کوشش شمس‌الدین آل احمد، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
جورکش، شاپور (1378). زندگی، عشق و مرگ از دیدگاه صادق هدایت، تهران: آگاه.
حافظ، شمس‌الدین محمد (1381). حافظ به سعی سایه، تهران: کارنامه.
دهباشی، علی (1380). یاد صادق هدایت، مجموعه ‌مقالات، تهران: ثالث.
دهخدا، علی‌اکبر (1337). لغت‌نامۀ دهخدا، زیر نظر محمد معین، تهران: دانشگاه تهران.
سیمیدچیوا، مارتا (1386). «الگوی ایرانی میل ناکام»، رودکی، ش 20، آبان و آذر.
شمیسا، سیروس (1382). داستان یک روح، تهران: فردوس.
صنعتی، محمد (1380). صادق هدایت و هراس از مرگ، تهران: مرکز.
غلامرضایی، محمد (1390). فرهنگ آثار ایرانی ـ ‌اسلامی، زیر نظر احمد سمیعی، ج 2، تهران: سروش.
نخشبی، ضیاءالدین (1372). طوطی‌نامه، به‌کوشش فتح‌الله مجتبایی و غلامعلی آریا، تهران: منوچهری.
نصرالله منشی، ابوالمعالی (1389). کلیله و دمنه، تصحیح مجتبی مینوی تهرانی، تهران: امیرکبیر.
هدایت، صادق (1315). بوف کور، بمبئی: انتشار شخصی نویسنده.
هدایت، صادق (1341). سه قطره خون، تهران: امیرکبیر.
هدایت، صادق (1344). مجموعه ‌نوشته‌های پراکندۀ صادق هدایت، تهران: امیرکبیر.
هیلمن، مایکل (1371). «سال‌شمار زندگی صادق هدایت»، ایران‌نامه، ش 39.
یاوری، حورا (1374). روان‌کاوی و ادبیات؛ دو متن، دو انسان، دو جهان، تهران: تاریخ ایران.