سفر به جهان زشت‌رویی کوش با تغییر پیرنگ گفتمان روایی کوش‌نامه از ژانر حماسی به ژانر عرفانی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ادبیات فارسی، پژوهشگاه

2 استادیار ادبیات فارسی، پژوهشگاه

3 استاد ادبیات فارسی، پژوهشگاه

چکیده

کوش‌‌‌نامه، با روایتِ جهانِ روایی کوش در ژانری حماسی، فرصت دیگری است برای هم‌ذات‌‌‌پنداری مخاطب و سفر به جهان قهرمانِ داستان برای اقامت در ژانری عرفانی. روایت کوش‌نامه بر اساس «جهان‌پردازی روایی» از دو کلان‌جهان تشکیل شده است که رازی شگفتْ دو جهان این روایت را تغییری اساسی می‌‌‌دهد. هنر این راز در روایت کوش‌نامه این‌‌‌چنین است که ۱. ادراکی جامع از پیرنگ نهایی داستان به‌دست می‌دهد؛ ۲. دو کلان‌جهان داستان را با همۀ مؤلفه‌‌‌ها از یک‌دیگر متمایز می‌‌‌کند؛ ۳. باعث تغییر بافت متن می‌شود و، در نهایت، بستر گذر از ژانر حماسی به ژانر عرفانی را فراهم می‌‌‌سازد؛ ۴. تفاوتی شگرف میان قهرمان داستان حماسی کوش‌نامه با دیگر قهرمانان حماسی شکل می‌‌‌دهد؛ ۵. وجود و سپس گشایش این رازْ بسترِ هم‌ذات‌پنداری را هم برای مخاطب زمان خلق اثر و هم مخاطب امروزی ایجاد می‌‌‌کند. این جستار بر آن است تا با نظریۀ دیوید هرمن در باب جهان‌پردازی روایی در تحول پیرنگ داستان، نظریۀ گریگ دربارۀ سفر به جهان روایت، و نظریۀ زمان روایی ژنت به بازنگری و خوانش راز روایت کوش‌نامه بپردازد. سرانجام، گره این روایت را دیورویی و زشت‌رویی کوش و تغییر آن را پیر می‌‌‌گشاید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Journey to the Ugly World of Koosh by Changing the Narrative Discourse Plot in Kooshnameh from Epic to Mystical Genre

نویسندگان [English]

  • Elham Haddadi 1
  • Hossein Najafdari 2
  • Abolqassem Dadfar 3
چکیده [English]

Through the narration of the world of Koosh in an epic genre, Kooshnameh is another opportunity for the readers’ sense of identification and their journey to the world of the story’s hero in a mystical genre. Kooshnameh’s narrative consists of two macrocosms based on the narrative world-making, and a wonderful secret makes a great change to the two worlds of this narration. The art of this secret and mysticism in Kooshnameh is that a. it presents a comprehensive understanding of the final plot of the story; b. it distinguishes the two macrocosms of the story with all the other components; c. it changes the context of the text and provides the grounds for transition from the epic genre to mystical genre; d. it forms a wonderful distinction between the hero of the epic Kooshnameh story and other epic heroes; e. the existence and disclosure of this secret provides the grounds for a sense of identification both for the readers at the time the work was released and the modern readers today. The present study seeks to review the secret of Kooshnameh narration using David Herman’s theory on narrative world-making, Grieg’s theory on traveling to the world of narration and Genette’s theory of narrative time. The dilemma of this narration is finally resolved by the ugly face of Koosh and its change by Pir.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Narration
  • world-making
  • Herman
  • Kooshnameh

مراجع

امن‌خانی، عیسی و مونا علی‌مددی (1391). «درد یا درمان آسیب‌‌‌شناسی کاربرد نظریه‌‌‌های ادبی در تحقیقات معاصر»، فصلنامۀ پژوهش‌های ادبی انجمن علمی زبان و ادبیات فارسی، س 9، ش 36 و 37.
ایرانشان‌ بن ‌ابی‌الخیر (1377). کوش‌‌‌نامه، به ‌کوشش جلال متینی، تهران: علمی.
دشتبان، زهرا (1387). «بررسی منظومۀ کوش‌نامه و شاهنامه با توجه به شخصیت‌های اساطیری و نبردها»، پایان‌‌‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
ریمون‎کنان، شلومیت (1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمۀ ابوالفضل حری، تهران: نیلوفر.
صرفی، محمدرضا و اکرم مریخی (1388). «اسطورۀ انسان ـ جانور در کوش‌‌‌نامه و گرشاسپ‌‌‌نامه»، مجلۀ مطالعات ایرانی، س 8، ش 15.
طوسی، محمد بن‌ محمود بن ‌احمد (1345). عجایب‌المخلوقات، به‌ اهتمام منوچهر ستوده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
فلاحی‌‌‌نژاد، محمدجواد (1385). «مقایسۀ کوش‌نامه با شاهنامه»، پایان‌‌‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
کوپا، فاطمه و عاطفه موسوی (1389). «تجزیه و تحلیل حکایاتی از کوش‌نامه بر اساس نظریۀ ولادیمیر پراپ»، فصلنامۀ پیک نور، دورۀ 1، ش 1.
لوته، یاکوب (1386). مقدمه‌‌‌ای بر روایت در ادبیات و سینما، ترجمۀ امید نیک‌فرجام، تهران: مینوی خرد.
متینی، جلال (1378). «برخی از نیرنگ‌های کارزار در کوش‌‌‌نامه»، مجلۀ ایران‌شناسی، س 11، ش 43.
هرمن، دیوید (1393). عناصر بنیادین روایت، ترجمۀ حسین صافی پیرلوجه، تهران: گام نو.
 
Bakhtain, M. M. ([1937-8]1981). “Forms of Time and of the Chronotope in the Novel”, M. Holquist (ed.), The Dialogic Imagination, trans C. Emerson and M. Holquist, Austin: University of Texas Press.
Gerrig, R. J. (1993). Experiencing Narrative Worlds: On the Psychological Activities of Reading, New Haven: Yale University Press.
Herman, D. (2002). Story Logic: Problems and Possibilities of Narrative, Lincoln: University of Nebraska Press.
Labov, W. (1972). “The Transformation of Experience in Narrative Syntax”, Language in the Inner City, Philadelphia: University of Pensylvania Press.
Peery, Menakhem (1979). “Literary Dynamics: How the Order of a Text Creates Its Meaning”, Poetics Today.
Ryan, M. L. (1991). Possible Worlds, Artificial Intelligence, and Narrative Theory, Bloomington: Indiana University Press.
Werth, P. (1999). Text Worlds: Representing Conceptual Space in Discourse, London: Meyer.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار