سبک‌شناسی مکاتیب سنائی غزنوی، نمایندة نثر دورة گذار

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد(نویسنده مسوول)

3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

موضوع مقاله، چنانکه از عنوانش بر می­آید، سبک شناسی نامه­های سنائی است و بر آن است تا از این طریق به دو پرسش اصلی پاسخ دهد: ویژگی­های سبک­شناسانة نامه های سنائی، به عنوان یکی از نویسندگان دوران گذار فرهنگی و ادبی، کدام است؟ با عنایت به این­که برخی محققان در انتساب نامه­ها به سنائی تردیدهایی وارد کرده­اند، آیا می­توان از طریق بررسی وجوه سبکی نامه­ها و نیز تشابه آن­ها با سروده­های وی به نتایج روشنی دربارة صحت و سقم انتساب نامه­ها به وی اظهار نظر کرد؟ بررسی­های ما نشان می­دهد که سبک سنائی در مکاتیب، «بینابین» است و بر این اساس می‌توان او را از نمایندگان دورة گذار نثر فارسی از سبک خراسانی به عراقی به شمار آورد و در مورد سؤال دوم نیز به این نتیجه رسیدیم که جز نامة هفدهم، که به احتمال بسیار زیاد از آن سنائی نیست، بقیة نامه‌ها از ویژگی‌های سبکی نزدیک به هم برخوردار بوده و به اصح احتمالات نویسندة همة آن‌ها سنائی است؛ به‌خصوص که قرائنی در اشعارش نیز یافت می‌شود که این نظر را تأیید می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • . . 1
  • . . 2
  • . . 3
چکیده [English]

.

- احمدی، جمال. (1390). «بررسی اندیشة سنایی در مورد کلام الهی». فصل­نامة کاوش­نامه. سال دوازدهم شماره 22. صص 59-78).
- احمدی دارانی، علی­اکبر و هراتیان، اکرم. (1390). «ردیابی برخی از ترکیب­ها و مضمون­های شعر حافظ در نامه­های دیوانی و اخوانی». بوستان ادب دانشگاه شیراز. سال سوم شماره 2 (پیاپی 8). صص 1-24.
- اسداللهی، خدابخش. (1387). «بازتاب ایمان و کفر در آثار سنایی غزنوی». پژوهش­نامة علوم انسانی. شماره 57. صص1-22.
- بهنام­فر، محمد. (1388). «تحلیل ساختار و سبک مکاتیب سنایی». دو­ فصلنامة ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا(س). سال اول شماره 1. صص 1-31.
- پشابادی، سلام. (1394). «انعکاس آراء و جهان­بینی عرفانی سنایی در مکاتیب». پایان­نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه ارومیه.
- توکلی، ناهید. (1380). «سیمای زن در آثار سه عارف نامدار سنایی و عطار و مولوی». پایان­نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد.
- خوش­نویس، حمیدرضا. (1380). «مقایسة بین مکاتیب غزالی و سنایی». پایان­نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد.
- زرقانی، سید مهدی و داودی، ریحانه. (1394). «سبک­شناسی لایة بلاغی مکاتیب سنایی» در مقالات برگزیده هشتمین همایش ملی پژوهش­های زبان و ادبیات فارسی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
 - سالمیان، غلام­رضا. (1386). ک‍ت‍اب‌‌ش‍ن‍اس‍ی‌ ت‍وص‍ی‍ف‍ی‌ س‍ن‍ای‍ی‌ غ‍زن‍وی‌. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- سعیدی، آزیتا. (1391). «بررسی واژگان پزشکی آثار سنایی غزنوی». پایان­نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی. 
- سنایی غزنوی، ابو­المجد مجدود بن آدم. (1359). حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه، تصحیح مدرس رضوی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- ـــــــــــــــــــــ. (1320). دیوان، به سعی و اهتمام مدرس رضوی. تهران: شرکت طبع کتاب.
- ـــــــــــــــــــــ. (1360). مثنوی­های حکیم سنایی به انضمام شرح سیرالعباد الی المعاد، تصحیح و مقدمة مدرس رضوی. چاپ دوم. تهران: بابک.
- ـــــــــــــــــــــ. (1362). مکاتیب، تصحیح و حواشی نذیر احمد. تهران: فرزان.
- شفیعی کدکنی، محمد ­رضا. (1388). تازیانه­های سلوک: نقد و تحلیل چند قصیده از حکیم سنایی. چاپ دهم. تهران: آگاه.
- عبداللهی، رحیم. (1380). «جامعه­شناسی ادبی آثار سنایی با نگاهی به(دیوان، حدیقه، مکاتیب و کارنامة بلخ)». پایان­نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج.
ـ فتوحی رودمعجنی. محمود. (1391). سبک­شناسی: نظریه­ها، روش­ها و رویکردها، تهران: سخن
- قاسمی تخته چوبی، نسرین. (1378). «ج‍ل‍وة‌ ع‍ش‍ق‌ در آث‍ار ش‍اع‍ران‌ ب‍رجستة‌ ق‍رن‌ ۶-۸ (س‍ن‍ای‍ی‌، ن‍ظام‍ی‌، ع‍طار، م‍ول‍وی‌، س‍ع‍دی‌ و ح‍اف‍ظ)». پایان­نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دزفول.
- قدس، آویده. (1391). «بررسی مضامین عرفانی در مکاتیب محمد غزالی، احمد غزالی و سنایی». پایان­نامة کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال.
- مالکی، هیبت­الله. (1380). «مکاتیب سنایی غزنوی». کتاب ماه تاریخ و جغرافیا. سال پنجم شماره 51 و 52. دی و بهمن. صص 24-31
- نوریان، مهدی؛ طغیانی، اسحاق؛ حاتمی، سعید. (1384). «جامعه­شناسی موضوعی آثار سنایی». کاوش­نامه. سال ششم شماره 10. صص 63-92.
- یارایی، زهرا. (1384). «بررسی سیر اخوانیّات در ادب فارسی». پایان­نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دزفول.
 
 -Halliday, M. A. K. (2004). An introduction to functional grammar. Revised by Christian M. I. M. Matthiessen. Second ed. New York: Arnold.