بازخوانی تصویرهای ادبی در غزلیات شمس از دیدگاه زیبایی شناسی تصویر در سینما

حیاتی, زهرا; پورنامداریان, تقی

|
|
|
ارجاع به این مقاله
RIS EndNote BibTeX APA MLA Harvard Vancouver
|
اشتراک گذاری

	بازخوانی تصویرهای ادبی در غزلیات شمس از دیدگاه زیبایی شناسی تصویر در سینما
مقاله 2، دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 22، زمستان 1395، صفحه 23-60 اصل مقاله (250 K)
نوع مقاله: علمی-پژوهشی
نویسندگان
زهرا حیاتی ¹؛ تقی پورنامداریان²
¹استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
²استاد پژوهشکدۀ زبان و ادبیات فارسی در پژوهشگاه علوم انسانی
چکیده
مقایسه تصویرهای شعری ادبیات با شگردهای خلقِ معنا در سینما، یکی از حوزه‏های مورد مطالعه در تحقیقات بین رشته‏ای یا بین رسانه‏ای سینما و ادبیات است. در این زمینه، کلمه تصویر با تعریف اصطلاحی آن مورد نظر قرار می‏گیرد که به‏معنای ایجاد حالتی ذهنی و نتیجه فاصله گرفتن دال از مدلول است. به‏عبارتی هرگاه خلق دلالت‏های ضمنی در متن ادبی و سینمایی با عناصر غیر روایی، یعنی عناصر سبکی و بلاغی سنجیده شود، می‏توان گفت بحث از شباهت‏ها و تفاوت‏های شعر و سینما آغاز می‏شود. از نگاهی دیگر، هرقدر در شعر ادبی، نشانه‏های کلامی قابلیت بیشتری برای نزدیک شدن به نشانه‏های غیر کلامی در رسانه‏های دیداری و شنیداری داشته باشند، می‏توان گفت شعر تصویری‏تر است و می‏تواند در فضاسازی متن سینمایی الهام‏بخش باشد. با این دیدگاه، پژوهش حاضر به بازخوانی تصویرهای ادبی در غزلیات شمس پرداخته است. محور مقایسه، فنون بلاغیِ تشبیه، مجاز و استعاره است اما با توجه به تفاوت‏های ماهوی دو رسانه ادبیات و سینما، کارکرد مجاز و استعاره در سه نظام نشانه‏ایِ «نور و رنگ»، «صدا»، و «حرکتی» بازبینی شده‏اند که به طور مشخص از نقد سینمایی و ابزارهای مفهومیِ نشانه‏شناسی اخذ شده‏اند.
کلیدواژه‌ها
شعر؛ سینما؛ غزلیات شمس
عنوان مقاله [English]
.
نویسندگان [English]
. .¹؛ Taghi Purnamdariyan²
¹.
².
چکیده [English]
.


مراجع
احمدی، بابک (1370): تصاویر دنیای خیالی (مقاله‌هایی درباره سینما)،‌ چ دوم، تهران، مرکز. احمدی، بابک (1371): از نشانه‌های تصویری تا متن، تهران، مرکز. احمدی، بابک (1375): ساختار و تأویل متن؛ از نشانه‌شناسی و ساختارگرایی، چ سوم، تهران، مرکز. اسلین، مارتین (1382): دنیای درام (نشانه‌ها و معنا در رسانه‌های نمایشی، تئاتر، سینما،‌ تلویزیون)، ترجمۀ محمد شهبا، چ دوم، هرمس. بونتیزر، پاسکال (1376): «افسانهپرداز کوچک، تصویر تمام نمای هنرمند بزرگ»، گردآوری: مسعود فراستی: اینگمار برگمان و سینمایش؛ هزارتوی رؤیا-حقیقت، تهران، کانون فرهنگی- هنری ایثارگران. پازولینی، پیر پائولو (1385): «سینمای شعر»، گردآوری، بیل نیکولز: ساختگرایی، نشانهشناسی سینما، ترجمۀ علاءالدین طباطبایی، تهران، هرمس. تیودور، اندرو (1375): تئوریهای سینما، ترجمۀ رحیم قاسمیان، تهران، سروش. چندلر، دانیل (1387): مبانی نشانه‌شناسی، ترجمه محمد پارسا،‌ چ چهارم،‌ تهران، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی و انتشارات سوره مهر. حسینی، سید حسن (1378): مشت در نمای درشت (معانی و بیان در ادبیات و سینما)، تهران، سروش حیاتی، زهرا (1391): «مقایسه استعاره ادبی و استعاره سینمایی با شواهدی از شعر فارسی»، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش‏های ادبی، سال9، شماره 38، صص 35-59 --------- (1393): «نقد ادبی و مطالعات تطبیقی در اقتباس بین رسانه‏ای»، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش‏های ادبی، سال11، شماره43، صص 31-52 شیمل، آن‌ماری (1387): « زبان نمادین مولانا »، گردآوری و ترجمه: محمد طرف: مولانا، دیروز، امروز، فردا، تهران، بصیرت. کاتز، استیون. دی (1376): نما به نما (کارگردانی فیلم: از تصور ذهنی تا تصویر سینمایی)، ترجمۀ محمد گذرآبادی، تهران، بنیاد سینمایی فارابی. کهنسال، مریم (1383): بررسی جلوه‌های نمایشی در مثنوی، رسالۀ دکتری، دانشگاه شیراز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، استاد راهنما: منصور رستگار فسایی لینگز، مارتین (1383): عرفان اسلامی چیست؟، ترجمۀ فروزان راسخی، ویراستۀ مصطفی ملکیان، چ دوم، تهران، دفتر پژوهش‌ و نشر سهروردی. متز، کریستین (1385): «دربارۀ مفهوم زبان سینما»، گردآوری، بیل نیکولز: ساختگرایی، نشانهشناسی سینما، ترجمۀ علاءالدین طباطبایی، تهران، هرمس. مولوی، جلال الدین (1375): کلیات شمس، تهران، راد. وولن، پیتر (1384): «سینما و نشانهشناسی»، گردآوری، بیل نیکولز: ساختگرایی، نشانهشناسی سینما، ترجمۀ علاءالدین طباطبایی، تهران، هرمس.
آمار تعداد مشاهده مقاله: 222 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 273