نقد یک‌سویگی در نظریة استعاره مفهومی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشکده زبان و ادبیات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

نظریة استعارة مفهومی، که از زبان شناسی شناختی برآمده است، در دو دهة اخیر بسیار محل توجه پژوهشگران واقع شده است، از جمله ایرانیان. این نظریه دارای برخی نقاط ضعف است که شاید بتوان با نقد و تحلیل آن در اصلاح و تقویتش کوشید. لیکاف و جانسون یکی از اصول استعاره مفهومی را اصل یک‌سویگی نگاشت استعاری می‌دانند و مدعی‌اند که نگاشت استعاری همیشه از سوی حوزة مبدأ به سوی حوزه مقصد جریان دارد، نه بالعکس. در این مقاله که با هدف نقد و تقویت اصل یک‌سویگی نگارش یافته، مشخص شد که برخلاف دیدگاه لیکاف و جانسون، نگاشت استعاری دو سویه است و همان گونه که حوزة مقصد را از طریق حوزة مبدأ سامان دهی و معرفی می‌کنیم، حوزة مبدأ را نیز می‌توانیم بر اساس حوزة مقصد سامان دهی نماییم. اما اگر وجه شبه را که از سوی لیکاف و جانسون نادیده گرفته شده، در نظر بگیریم، می‌توان گفت که برای بیان یک مفهوم یا وجه شبه، نمی‌توان دو حوزه را جا بجا کرد. یعنی با لحاظ کردن وجه شبه یا مفهوم واحد، نگاشت استعاری یک‌سویه می‌شود، مگر در استعاره‌هایی که وجه شبه به یک میزان وصف هر دو حوزه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Critique of Unidirectionality in Conceptual Metaphor Theory

نویسنده [English]

  • alireza Shabanlou
Assistant Professor of Language and Literature Research Institute, Institute of Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

Conceptual metaphor theory, derived from cognitive linguistics, has been the focus of much attention in the last two decades by scholars, including Iranians. This theory has some weaknesses that can be refined by its critique and analysis. Lakoff and Johnson claim that metaphorical mapping always directed from the source domain to the target domaim, not vice versa. This article is intended to criticize and reinforce unidirectionality. We have found that, contrary to Lakoff and Johnson's view, metaphorical mapping is bidirectional, and as we organize and introduce the target domain through the source domain, we can also organize the source domain according to the target domain. But if we consider the Point of similarity that is ignored by Lakoff and Johnson, it cannot be said that two domains cannot be accommodated to express a concept or a Point of similarity. That is, by considering the pseudonym or the single concept, metaphorical mapping becomes unidirectionality, except in metaphors where the Point of similarity is as much a description of both domains.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conceptual Metaphor
  • unidirectionality
  • Lakoff and Johnson
  • Point of similarity

مراجع

  1. اخوان ثالث، مهدی (1368). ترا ای کهن بوم و بر دوست دارم، تهران: مروارید.
  2. استاک ول، پیتر (1393). درآمدی بر شعر شناسی شناختی، مترجم: لیلا صادقی، تهران: مروارید
  3. بهار، محمد تقی (1387). دیوان، تهران: نگاه.
  4. بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین (1376). تاریخ بیهقی، به اهتمام منوچهر دانش پژوه، تهران: هیرمند.
  5. حافظ، شمس الدین محمد (1371). دیوان، به اهتمام سید محمد رضا جلالی نائینی، تهران: مهتاب.
  6. راسخ مهند، محمد (1393). درآمدی بر زبان شناسی شناختی، تهران: سمت.
  7. ریچاردز، آی. ا (1382). فلسفة بلاغت، مترجم: علی محمدی آسیابادی، تهران: قطره.
  8. صائب تبریزی (1364). دیوان، جلد اول، به کوشش محمد قهرمان، تهران: علمی و فرهنگی.
  9. صفوی، کورش (1382). «بحثی درباره طرح‌های تصویری از دیدگاه معنی شناسی شناختی»، نامة فرهنگستان، دورة 6، شمارة 1(پیاپی 21)، صفحة 65 تا 85.
  10. صفوی، کورش (1396). استعاره. تهران: علمی.
  11. فردوسی، ابوالقاسم (1369). شاهنامه، دفتر دوم، به کوشش جلال خالقی مطلق، کالیفرنیا: بنیاد میراث ایران.
  12. فردوسی، ابوالقاسم (1371). شاهنامه، دفتر سوم، به کوشش جلال خالقی مطلق، کالیفرنیا: بنیاد میراث ایران.
  13. فردوسی، ابوالقاسم (1375). شاهنامه، دفتر پنجم، به کوشش جلال خالقی مطلق، کالیفرنیا: انتشارات مزدا با همکاری بنیاد میراث ایران.
  14. لی، دیوید (1397). زبان شناسی شناختی: یک مقدمه. مترجم: جهانشاه میرزابیگی، تهران: آگاه.
  15. لیکاف، جرج، و مارک جانسون (1394). فلسفة جسمانی، جلد 1. مترجم: جهانشاه میرزابیگی، تهران: علم.
  16. لیکاف، جرج، و مارک جانسون (1395). استعاره‌هایی که با آنها زندگی می‌کنیم. مترجم: هاجر آقا ابراهیمی، تهران: علم.
  17. لیکاف، جورج (1390). «نظریة معاصر استعاره»، مجموعه مقالات استعاره مبنای تفکر و زیبایی آفرینی، گروه مترجمان، به کوشش فرهاد ساسانی، چاپ دوم، تهران: سورة مهر.
  18. مهرگان، آروین (1394). ساختار گزاره‌های استعاری. اصفهان: نشر فردا.
  19. مولوی، مولانا جلال الدین محمد (1376). کلیات شمس تبریزی، به تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
  20. ناصر خسرو قبادیانی (1357). دیوان اشعار، جلد اول، به اهتمام مجتبی مینوی و مهدی محقق، تهران: موسسة مطالعات اسلامی شعبة مک گیل کانادا.
  21. همایی، جلال الدین (1389). فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: اهورا.
  22. ولک، رنه (1374). تاریخ نقد جدید، جلد دوم، مترجم: سعید ارباب شیرانی، تهران: نیلوفر.

 

 

 

Black, Max (1954 - 1955). Metaphor, in "Proceedings of the Aristotelian Society", New Series, Vol. 55, pp. 273-294.

George Lakoff and Mark Johnsen (2003) Metaphors we live by. London: The university of Chicago press.

Karaliutė, Edita(2009). A Case of Bidirectional Metaphor: a Computer as a Human Being and the Reverse /Jaunųjų mokslininkų darbai. Nr. 2 (23).

Lee, S. W. S., & Schwarz, N. (2012, August 20). Bidirectionality, Mediation, and Moderation of Metaphorical Effects: The Embodiment of Social Suspicion and Fishy Smells. Journal of Personality and Social Psychology. doi: 10.1037/a0029708

Naicker, Suren (2016) A cognitive linguistic analysis of conceptual metaphors in Hindu religious discourse with reference to Swami Vivekananda’s complete works, University of South Africa, Pretoria, http://hdl.handle.net/10500/22281.

Shen,Yeshayahu& roy porat (2017) "Metaphorical Directionality: The Role of Language" in "Metaphor:Embodied Cognition and Discourse". Edited by Beate Hampe, Universität Erfurt, Germany. Cambridge University Press.pp: 62-81.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار