نگاهی تطبیقی به ساختار و تقسیم‌بندی مصادر در دو فرهنگ لغت «بحر عجم» و «المعجم الوجیز»

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشکده‌ی علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جیرفت، ایران

2 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشکده‌ی علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جیرفت، ایران

3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشکده‌ی علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جیرفت، ایران

چکیده

از جمله مسائل مهّم در بررسی روابط فرهنگی و ادبی میان سرزمین­های مختلف که کمک فراوانی به واکاوی ارتباطات و تأثیر و تأثّرهای میان آن­ها می­کند، تطبیق و مقایسۀ میان آثار مکتوب آن­ها است. یکی از انواع آثار مکتوب که به خوبی نمایانگر جوانب مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... در هر سرزمین می­باشد، فرهنگ لغت­ها یا همان واژه­نامه­ها هستند. در این پژوهش تلاش شده‌ است با روش توصیفی - تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه­ای، به بررسی تطبیقی نوع ساختار و تقسیم­بندی مصادر در فرهنگ ­لغت فارسی «بحر عجم» و فرهنگ ­لغت عربی «المعجم الوجیز» پرداخته شود. پس از واکاوی این دو منبع این‌گونه برداشت شد که در فرهنگ ­لغت فارسی «بحر عجم» مصادر به دو بخش ساده و مرکب تقسیم می­گردند و اغلب با استفاده از پسوندها ساخته می­شوند و در فرهنگ ­لغت عربی «المعجم ‌الوجیز» مصادر یا مجرّد هستند که سماعی و بدون قاعده یا مزید و قیاسی هستند که با رفتن به وزن­های خاصّی ساخته می­شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A comparative look at the structure and division of sources in the two dictionaries "Bahr-e Ajam" and "Al-Mujam Al-Wajiz”.

نویسندگان [English]

  • Zhaleh Shafiei 1
  • Abolghasem Radfar 2
  • Hamid Tabasi 3
1 PhD student in Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Jiroft Branch, Iran
2 Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Jiroft Branch
3 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Jiroft Branch
چکیده [English]

One of the important thing to study cultural and literary relations between different territories is comparison and matching their written works which help to find their relation and effects on each other. One of the types of written works that well represent the various cultural, social, political, etc. aspects in each land are dictionaries or glossaries. In this research, an attempt has been made to comparatively study the type of structure and division of sources in the Persian dictionary "Bahr-e Ajam" and the Arabic dictionary "Al-Majm Al-Wajiz" by descriptive-analytical method and using library resources. After analyzing these two sources, it was understood that in the Persian dictionary "Bahr-e-Ajam" the sources are divided into two simple and compound parts and are often made using suffixes. In the Arabic dictionary "Al-Majm Al-Wujiz" the sources are either singular or abstract. They are rules or they are more and more analogies that are made by going to certain weights.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparative Literature
  • Dictionary
  • Bahr Ajam
  • Al-Wajiz Dictionary

مراجع

-ابوالقاسمی، محسن.(1378) تاریخ مختصر زبان فارسی.چاپ دوم، تهران: انتشارات طهوری.
-ثروت، منصور. (1396). فرهنگ کنایات.تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
-چند بهار، لاله تیک.(1379). بهار عجم، تصحیح کاظم دزفولیان، 3 ج، تهران: طلایه.
-الخطیب، حسام، (1999)آفاق الادب المقارن، عربیاً و عالمیّاً، دارالفکر، دمشق.
-خلف تبریزی، محمّدحسین(1393) برهان قاطع.به کوشش محمّد معین، 5 ج، تهران: انتشارات امیر کبیر.
-خلیلی، کامیاب(1373)فرهنگ مشتقات مصادر فارسی، 13 ج، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-دبیر سیاقی، محمّد(1375) فرهنگ‌های فارسی به فارسی، تهران: آرا.
-دهخدا، علی اکبر(1377)لغت‌نامه، تهران: دانشگاه تهران.
-رادفر، ابوالقاسم(1378) بررسی جنبه‌های نفوذ واژگان زبان فارسی در زبان‌های شبه قارّۀ هند و پاکستان. مجلۀ ادبیات تطبیقی، س دوم، ش 7.
-راقم، محمّدحسین(1277)(ه.ق). بحر عجم، مدارس: مطبعۀ غوثیه.
-رامپوری، غیاث‌الدین(1363)غیاث‌اللغات، به کوشش منصور ثروت، تهران: امیر کبیر.
-شهریار نقوی، حیدر.1341. فرهنگ‌نویسی فارسی در هند و پاکستان، تهران: وزارت فرهنگ.
-نفیسی،سعید(مقدمه نویس).1333.ارمغان پاک،اکرام،شیخ محمّد.چاپ سوم،تهران: نشرکانون معرفت.
-شکوهی، یلدا (1394)، بحر عجم، فرهنگی ناشناخته در شبه قاره، مجله ویژه نامه فرهنگستان، شماره 4، صص 322-329.
-عبود، عبده، و ماجد حمود و غسّان السیّد، الادب المقارن، دمشق،2001.
-مجمع‌اللغة‌العربیة، (1989)، معجم الوجیز، القاهره، چاپ اوّل.
-ولک، رنه و استین وارن. 1373. نظریه ادبیات. ترجمه ضیاء موحد و پرویز مهاجر. چاپ اول. تهران : نشر علمی و فرهنگی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار