نمودهای برجستة هویت ایرانی در تاریخ جهانگشای جوینی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشدادبیات تربیت مدرس

2 دانشیارادبیات دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

هویت از سویی نمایندة تفاوت بین خود و دیگری و از سوی دیگر بیان‌گر تشابه بین افراد یک گروه است. تشابهی که احساس انسجام و هم‌بستگی را در بین اعضای آن نهاد یا گروه تقویت می‌کند و باعث پایداری آنان در طی تاریخ می‌شود. در سراسر تاریخ پر فراز و نشیب ایران، هویت ایرانی از اصلی‌ترین عوامل ماندگاری و ضامن بقای آن بوده است. در پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی عناصر فرهنگ و هویت ایرانی در تاریخ جهانگشای جوینی، یکی از متون شاخص به لحاظ داشتن عناصر نمایان‌گر هویت ایرانی، کاویده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که «تأثیرپذیری از شاهنامه»، «دین‌‌مداری»، و «تلاش در راه غلبة فرهنگی و کسب استقلال و آزادی» مهم‌ترین مؤلفه‌های هویت ایرانی است که در ساختار و محتوای این اثر انعکاس یافته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Distinguished Aspects of Iranian Identity in Tarikh-i Jahangushay-i Juvaini

نویسندگان [English]

  • Mohammad Alijani 1
  • Saeed Bozorg Bigdeli 2
1  MA Student
2 Ph.D in Persian Language and Literature at Tarbiat Modares University
چکیده [English]

Identity, on the one hand, represents the difference between self and other, and on the other hand, is indicative of similarity among members of a group-the similarity that reinforces the sense of unity and integrity inside the group and guarantees their stability through history. Iranian identity, during the falling and rising history of Iran, has been one of the most important factors of stability and survival of this country. Using descriptive-analytical method, the present research aims to study the elements of Iranian culture and identity in Tarikh-i Jahangushay-i Juvaini, a text distinguished with elements representing Iranian identity. The results showed that being influenced by Shahnameh, religiousness, trying to reach cultural dominance, and gaining independence and freedom have been the most important components of Iranian identity, which has been reflected in both content and structure of this literary work.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jahangushay-i Juvaini
  • Iranian Identity
  • Ata-Malik Juvayni
  • Mongol History
منابع
اسلامی ندوشن، محمدعلی (1386). «هویت ایرانی، تعاملِ ملیت، دین و تجدد»، هویت ایرانی، ‌‌تهران: سورة مهر.
الهیاری، فریدون (1388). «بازتاب مفهوم ایران و اندیشة ایرانی در آثار ناصرالدین منشی کرمانی»، فصل‌نامة علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا، دورة جدید، ش 1، پیایی 76.
بهار، محمدتقی (1376). سبک‌شناسی، ج 3، تهران: مجید.
بیانی، شیرین (1376). دین و دولت در ایران عهد مغول، ج 2، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
جوینی، عطاملک (1388). تاریخ جهانگشای جوینی، تصحیح دکتر حبیب‌الله عباسی و ایرج مهرکی، ج 2، تهران: زوار.
حسن‌‌زاده، اسماعیل (1382). «هویت ایرانی در تاریخ‌‌نگاری بیهقی و جوینی»، فصل‌نامة مطالعات ملی، ش 15.
حسن‌‌زاده، اسماعیل (1379). «نگرشی بر تأثیر اندیشه‌های عطاملک جوینی و رشیدالدین فضل‌الله همدانی در شیوة تاریخ‌نگاری آنان»، مجموعه مقالات اولین سمینار تاریخی هجوم مغول به ایران و پیامدهای آن، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
خالقی مطلق، جلال (1384). «هویت ایرانی و مرزهای ایران فرهنگی»، گلستان هنر 1، بهار.
راشدمحصل، محمد‌‌تقی (1387). «مؤلفه‌‌های هویت ایرانی»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، فروردین و اردیبهشت.
رفیعی، امیر‌‌تیمور و هانیه گلستانی (1387). «عطاملک جوینی و هلاکوخان مغول»، فصل‌نامة علمی پژوهشی تاریخ، ش 9.
ستاری، جلال (1380). هویت ملی و هویت فرهنگی، تهران: نشر مرکز.
علوی‌‌زاده، فرزانه، سلمان ساکت، و عبد‌‌الله راد‌‌مرد (1389). «نقش ابیات شاهنامه در انسجام متنی تاریخ جهانگشا»، جستار‌‌های ادبی، مجلة علمی ـ پژوهشی، ش 171.
علیخانی، علی‌اکبر (1383). هویت و بحران هویت، تهران: پژوهشکدة علوم انسانی و اجتماعی.
قبادی، حسینعلی (1386). آیین آینه‌‌ها، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
کاتوزیان، محمدعلی (1377). «فره ایزدی و حق الهی پادشاهان»، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، ش 129 و 30.
معینی علمداری، جهانگیر (1383). ایران: هویت، ملیت، قومیت، به کوشش حمید احمدی، تهران: مؤسسة تحقیقات و توسعة علوم انسانی.
 
منابع دیگر
خسروی، ابوذر (1387). «سیاست مدار مورخ عطاملک جوینی»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، آبان، ش 6.