ORIGINAL_ARTICLE
تبارشناسی باورهای ملامتیانِ نخستین در متون صوفیانه
در سده سوم هجری، مقارن با روی کار آمدن حکومت سامانی در خراسان بزرگ، جریانی زهدگرا به نام ملامتیه در نیشابور شکل گرفت که به دلیل تفاوتهای بنیادین با صوفیه و کرامیه در آداب و رسوم، مشهور شد. مخالفت ملامتیان با خرقهپوشی، تأسیس خانقاه، سماع و تشویق به فعالیتهای اقتصادی، آنها را از صوفیه و کرامیه تمایز بخشید و گسست معرفتی را نشان داد که پیش از آن در عرفان اسلامی سابقه نداشت. آموزههای کانونیِ ملامتیان در زمینه کسب و کار و همچنین اجتماعگرایی، زمینه را برای رشد و شکوفایی ایشان در بستر فضای شهری و تجارتپیشه و پویای نیشابور آن روزگار، فراهم کرد. این مقاله با استفاده از منابع کتابخانهای و رویکرد تبارشناسانه قصد دارد تعارض این آموزهها را با صوفیه آشکار و مهمتر از آن، همسویی خواستِ دانایی در ملامتیه را با خواست قدرت در معنای فوکویی، بررسی کند.
https://classicallit.ihcs.ac.ir/article_2581_eb9d108bbf7a0eb18a2fae3172c12719.pdf
2016-12-20
1
18
ملامتیان
سامانیان
نیشابور
متون صوفیانه
تبارشناسی
پیمان
ابوالبشری
pe_ab231@stu.um.ac.ir
1
دانشجوی دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
هادی
وکیلی
vakili@um.ac.ir
2
دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
علی
ناظمیانفرد
nazemian@um.ac.ir
3
دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
ابن جوزی، ابوالفرج، تلبیس ابلیس، ترجمه علیرضا قراگزلو، مرکز نشر دانشگاهی، تهران: 1368.
1
ابوحیان توحیدی، علی بن محمد، الامتاع و المؤانسه، به کوشش احمد امین، قاهره، 1939.
2
ابونعیم اصفهانی، احمدبن عبدالله، حلیه الاولیاء و طبقات الاصفیاء، دارالکتب العلمیه، بیروت،1988.
3
اکبری، منوچهر و نجفی، علی، ملامتیه و بازتاب اندیشه های ملامتی در شعر عرفانی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ش 180، 1385: 112-95.
4
برتلس،آندری یوگینویچ.تصوف و ادبیات تصوف.ترجمه سیروس ایزدی.تهران:انتشارات امیرکبیر،1356.
5
پورجوادی، نصرالله، مجموعه آثار عبدالرحمن سلمی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، 1369.
6
پورجوادی، نصرالله، دو اثر کهن در سماع، مجله معارف، ش15، 1367.
7
جامی، نورالدین عبدالرحمن، نفحات الانس، تصحیح محمود عابدی، اطلاعات، 1370.
8
جرفادقانی، ابوالشرف، ناصح بن ظفر، ترجمه تاریخ یمینی، تصحیح جعفر شعار، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. تهران: 1345.
9
حکیم سمرقندی، السوادالاعظم، به اهتمام عبدالحی حبیبی، بنیاد فرهنگ ایران، بیتا.
10
دریفوس، هربرت، رابینو، پل، میشل فوکو فراسوی ساختارگرایی و هرمنوتیک، ترجمه حسین بشیریه، تهران،نی،1382.
11
رحمتی، محمدکاظم، اندرابی و کتاب الایضاح فی القراءات، آیینه میراث، سال دوم، ش4، 1383.
12
زرین کوب، عبدالحسین، جستجو در تصوف ایران، امیرکبیر، تهران 1385.
13
سجادی، ضیاءالدین، مقدمه ای بر مبانی عرفان و تصوف، سمت، تهران، 1379.
14
سلمی، ابوعبدالرحمن، اصول ملامت و طریق فتوت، ترجمه رساله ملامتیه، مترجمان: عباس گودرزی و مهری زارع مؤیدی، اطلاعات حکمت و معرفت، شماره 60. 1389.
15
سلمی، ابوعبدالرحمن، طبقات الصوفیه، انتشارات مکتب خانجی، قاهره. 1997.
16
سهروردی، شهاب الدین، عوارف المعارف، ترجمه ابومنصور بن عبدالمؤمن اصفهانی، به اهتمام قاسم انصاری، علمی و فرهنگی، تهران، 1386.
17
شعردوست،علی اصغر و سلیمانی، قهرمان، نامه آل سامان، ناشر: مجمع علمی تمدن، تاریخ و فرهنگ سامانیان.(تصوف خراسان در عهد سامانیان، کرامت الله عالموف). 1378
18
شفیعیکدکنی،محمدرضا، قلندریه در تاریخ، سخن،تهران، 1386
19
شیمل، آنماری، ابعاد عرفانی اسلام. ترجمه عبدالرحیم گواهی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران،1381.
20
عبدالکریمبنمحمدسمعانی، الانساب، ج5.حیدرآباد دکن،دائرهالمعارف العثمانیه. 1962
21
عطار، فریدالدین، تذکرهالاولیا، تصحیح ر.نیکلسون، مقدمه محمد قزوینی، هرمس، تهران، 1394.
22
عفیفی، ابوالعلاء، ملامتیه صوفیه و فتوت، ترجمه نصرت الله فروهر، انتشارات الهام، تهران: 1376.
23
غنی، قاسم، بحث در آثار و افکار و احوال حافظ، زوار، تهران: 1383.
24
فوکو، میشل، باید از جامعه دفاع کرد، ترجمه رضا نجف زاده، تهران، رخ داد نو، 1389.
25
فوکو، میشل، دیرینهشناسی دانش، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، نی، 1392.
26
فوکو، میشل، تئاتر فلسفه،تهران،نی،1390/ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده.
27
فوکو، میشل، نیچه، فروید، مارکس، ترجمه مهرداد نورایی و دیگران، تهران، هرمس، 1385.
28
قشیری، عبدالکریم بن هوازن،رساله، ترجمه ابوعلی حسن بن احمد عثمانی، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، علمی و فرهنگی، تهران: 1385.
29
گولپینارلی، عبدالباقی، ملامت و ملامتیان، توفیق ه. سبحانی، روزنه، بی جا، 1378.
30
گیلیرمه، ژوزه، میشل فوکو، ترجمه نازی عظیما، تهران، نشرکارنامه،1389.
31
مالامود، مارگارت، سیاست بدعتگذاری در خراسان، ترجمه لقمان سرمدی، مجله کیهان اندیشه،ش84، 1378.
32
محقق نیشابوری، جواد، حمدون قصار نیشابوری و اندیشه ملامت، فصلنامه ادبیات فارسی، ش6، 1384.
33
نجم الدین کبری،آداب الصوفیه،تصحیح و حواشی:مسعود قاسمی، تهران:انتشارات زوار،1363.
34
وکیلی،هادی و حسینی شریف، انسیه، حیات اجتماعی-فرهنگی کرامیه طی سده های 7-4ق، دوفصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام، سال دوم، ش سوم، سال1390.
35
هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان، کشف المحجوب، تصحیح محمود عابدی، سروش، تهران: 1392.
36
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیلِ عبارتی مبهم در تاریخ جهانگشای جوینی (پیشنهادی برای ضبط عبارت «یک نفس بیکار نفسی»)
در این مقاله بر آنم تا با تأمّل در عباراتی از تاریخِ جهانگشایِ جوینی که به گفتۀ بیشترِ شارحان دارایِ تعقید و ابهام است، با رویکرد نقد تصحیح متن از قراینِ موجود در نثرِ عطاملک استفاده کرده و معنایی روشن به دست آورم. گویی ابهامِ مورد نظر، بیشتر ناشی ازتوجه نکردن به فاعلِ جملات و خوانشِ نادرست از عبارت «یک نفس بیکار نفسی» است. این امر، مصحّحان و شارحان را بر آن داشته تا به گمان تمسّک جُسته و ضبطی دیگر از «بیکار» ارائه دهند و به تبعِ آن، توضیحاتی نابجا بیاورند. من با نشان دادن مرجع ضمایر، یافتن قراینی از جناسهای «نَفَس» و «نَفس» در نثر عطاملک و قرینۀ ترکیبِ «یک نَفَس» در کنار تصحیفاش، تحلیلی دقیقتر از این عبارت ارائه میکنم. در این تحلیل نیازی به شک در ضبط نسخۀ قزوینی و شرحهایی که قرینهای در متن ندارند نیست و یکسره با شیوۀ نگارش عطاملک جوینی منطبق است.
https://classicallit.ihcs.ac.ir/article_2879_2153a49d779ca12d9c3ac36473e2af91.pdf
2016-12-21
19
26
تاریخ جهانگشای جوینی
نثر عطاملک جوینی
نقد تصحیح متن
یک نَفَس بیکارنَفـسی
بهزاد
برهان
behzad.borhan@gmail.com
1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران.
LEAD_AUTHOR
بهار، محمد­تقی (1389). سبک­شناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی، تهران: امیرکبیر.
1
ثروت، منصور (1378). تحریر نوین تاریخ جهانگشای جوینی، تهران: امیرکبیر.
2
سرمدی، مجید و میرزایی، علی و همکاران (1392). برگزیده و شرح تاریخ جهانگشای جوینی، تهران: دانشگاه پیام نور.
3
جوینی، علاءالدین عطاملک (1378). تاریخ جهانگشای جوینی، به سعی و اهتمام و تصحیح محمد بن عبدالوهاب قزوینی، تهران: نقش قلم.
4
--- (1386). تاریخ جهانگشای جوینی، به کوشش سیّد شاهرخ موسویان، بر اساس تصحیح علامه محمد قزوینی، تهران: دستان.
5
--- (۱۳۸9). تاریخ جهانگشای جوینی، مقدمه، تصحیح، تعلیقات: حبیبالله عباسی، ایرج مهرکی، تهران: زوار.
6
--- (1391). تاریخ جهانگشای جوینی، متن ویراسته و شرح کامل تاریخ جهانگشای جوینی، بر اساس نسخۀ محمد قزوینی، به اهتمام احمد خاتمی، تهران: علم.
7
شعار، جعفر (1391). گزیدۀ تاریخ جهانگشای جوینی، تهران: قطره.
8
ORIGINAL_ARTICLE
سیر آتش از اسطوره تا عرفان (ریشههای اسطورهای نمادهای مربوط به آتش در عرفان)
آتش به دلیل وابستگی زندگی بشر بدان، در اساطیر اغلب ملل، دارای قداست و اهمیت ویژه است. قداست آتش در اساطیر از نقشهای الهی و مینوی که بدان دادهشده تا آزمون، راهنمایی، پالایندگی و واسطگی زمین و آسمان را در بر میگیرد؛ علاوه بر این، در اساطیر برخی ملل، یکی از خویشکاریهای آتش، مجازات بدکاران است. آتش در ادیان کارکردهایی مشابه اساطیر دارد، اما این کارکردها از حیث ماهوی و چیستی، متفاوت است. در عرفان نیز شاهد برخی کارکردهای آتش هستیم که گمان میرود با اساطیر در پیوند باشد. این پژوهش برای یافتن ارتباط کارکردهای آتش در اساطیر و عرفان، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و شیوة جمعآوری اطلاعات کتابخانهای شکل گرفته است. نگارندگان پس از بررسی و تطبیق کارکردهای آتش در اساطیر، ادیان و عرفان به این نتیجه رسیدهاند که کارکردهای آتش در عرفان که برای تبیین معرفت، عشق، آفرینش و پلیدی به کار رفته است، از جهاتی با اساطیر و از جهاتی نیز با ادیان پیوند دارد. کارکردهای معرفت، عشق و پاککنندگی، مستقیم یا غیرمستقیم تحت تأثیر اسطورهها بوده است و کارکرد پلیدی با توجه به اینکه مطابق باورهای اسلامی، ابلیس از آتش خلق شده، نشأت گرفته از دین اسلام است.
https://classicallit.ihcs.ac.ir/article_2582_e23ef60959c54ef629406dab40035030.pdf
2016-12-20
27
51
آتش
اسطوره
ادیان
عرفان
دگردیسی
نوش آفرین
کلانتر
nooshinkalan@yahoo.com
1
دانشجوی مقطع دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان
AUTHOR
طاهره
صادقی تحصیلی
sadeghi.tahsili@yahoo.com
2
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان
LEAD_AUTHOR
محمدرضا
حسنی جلیلیان
hasanijalilian@yahoo.com
3
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان
AUTHOR
علی
حیدری
aheidary1348@yahoo.com
4
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان
AUTHOR
قرآن کریم
1
ابن عربی، محمدبن علی (1422ق)، تفسیر ابن عربی، بیروت: دارإحیاءالتراث العربی.
2
اسماعیلپور، ابوالقاسم (1387)، اسطورة آفرینش در آیین مانی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات کاروان.
3
اسماعیلپور، ابوالقاسم (1393)، اسطوره، بیان نمادین، چاپ چهارم، تهران: انتشارات سروش.
4
ایونس، ورونیکا (1381)، اساطیر هند، ترجمة محمدرضا باجلان فرخی، چاپ دوم، تهران: اساطیر.
5
باشلار، گاستون (1378)، روانکاوی آتش، ترجمة جلال ستاری، چاپ دوم، تهران: توس.
6
بقلی شیرازی، روزبهان (1366)، عبهرالعاشقین، تصحیح هانری کربن، به کوشش محمد معین، تهران: منوچهری.
7
بقلی شیرازی، روزبهان (1374)، شرح شطحیات، تصحیح هانری کربن، تهران: طهوری.
8
بهار، مهرداد (1384). پژوهشی در اساطیر ایران، چاپ پنجم، تهران: انتشارات آگه.
9
پرون، استیون (1381)، اساطیر رم، ترجمة محمدرضا باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
10
پورخالقی چترودی، مهدخت و فرزاد قائمی، (1389)، «تحلیل نمادینگی آتش در اساطیر بر مبنای نظریة همترازی و رویکرد نقد اسطورهای (با تمرکز بر اساطیر ایران و شاهنامة فردوسی)»، جستارهای ادبی، ش 170، صص: 95- 120.
11
پورداوود، ابراهیم (1380)، یسنا، تهران: اساطیر.
12
پورشهرام، سوسن (1392)، «تجلی ادبی کهنالگوی آتش در داستان سیاوش از منظر گاستون باشلار»، فصلنامۀ تخصصی مطالعات داستانی، س 1، ش 4، صص: 35-47.
13
ترجمة تفسیر طبری (1356)، ابوجعفر محمدبن جریر طبری، ترجمة مترجمان، تهران: توس.
14
حافظ شیرازی، خواجه شمس الدین محمد (1385)، دیوان حافظ، تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: زوار.
15
حبیبی، پریسا (1391)، «آتش و نمادپردازیهای اساطیری، مذهبی و ادبی آن در غزلهای حافظ»، مجموعه مقالات ششمین همایش پژوهشهای ادبی، صص: 1-29.
16
خواجه عبدالله انصاری، ابواسماعیل عبدالله بن ابومنصور محمد (1382)، مناجات نامه، تصحیح محمد حماصیان، کرمان: خدمات فرهنگی.
17
رضی، هاشم (1379)، حکمت خسروانی، چاپ دوم، تهران: بهجت.
18
ژیران، ف، گ لاکوئه و ل دلاپورت (1386)، اساطیر آشور و بابل، ترجمة ابوالقاسم اسماعیلپور، چاپ سوم، تهران: انتشارات کاروان.
19
سنایی، ابوالمجد مجدودبن آدم (1383)، حدیقه الحقیقه و طریقه الشریعه، تصحیح مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران.
20
سهروردی، شهاب الدین (1375 الف)، رسایل شیخ اشراق، تصحیح هانری کربن، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
21
سهروردی، شهاب الدین (1375 ب)، عوارف المعارف، ترجمۀ ابومنصور اصفهانی، چاپ دوم، تهران: علمی و فرهنگی.
22
شادالویی، سیما (1386)، «آتش در عرفان اسلامی و زرتشتی»، ادیان و عرفان، س 4، ش 11، صص: 209- 239. شایگان، داریوش (1362)، ادیان و مکتبهای فلسفی هند، چاپ دوم، تهران: امیرکبیر.
23
فرنبغ دادگی (1385)، بندهشن، ترجمۀ مهرداد بهار، چاپ سوم، تهران: توس.
24
نجمالدین رازی، عبدالله بن محمد (1322ق)، مرصادالعباد، تهران: بینا.
25
شوالیه، ژان و آلن گربران (1388)، فرهنگ نمادها، ترجمة سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
26
صافحیان، محمد و زکیه رشیدآبادی (1394)، «بررسی بازتاب نمادین آتش در دو داستان مثنوی با رویکرد تطبیقی»، فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، شمارة 41: صص 225- 250.
27
باباطاهر عریان، عبدالله بن محمد عین القضات همدانی و ابو اسماعیل عبدالله انصاری (1370)، مقامات عارفان، چاپ دوم، تهران: کتابخانة مستوفی.
28
عطار نیشابوری، فریدالدین (1354ق)، مصیبت نامه، تهران: کتابخانة مرکزی.
29
عطار نیشابوری، فریدالدین (1376)، لسان الغیب، تصحیح حسین حیدرخانی مشتاقعلی، تهران: سنایی.
30
عطار نیشابوری، فریدالدین (1355ق)، الهی نامه، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
31
عطار نیشابوری، فریدالدین (1373)، منطق الطیر، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
32
غزالی، ابوحامد محمد (1383)، کیمیای سعادت، تصحیح حسین خدیو جم، تهران: علمی و فرهنگی.
33
فردوسی، ابوالقاسم (1388)، شاهنامه، بر اساس چاپ مسکو، تهران: پیام عدالت.
34
فریزر، جیمز جورج (1387)، شاخة زرین، ترجمة کاظم فیروزمند، چاپ پنجم، تهران: آگاه.
35
کاسیرر، ارنست (1373)، رسالهای در باب انسان درآمدی بر فلسفة فرهنگ، ترجمة بزرگ نادرزاده، چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
36
کتاب مقدس
37
کریستی، آنتونی (1384)، اساطیر چین، ترجم، محمدرضا باجلان فرخی، چاپ دوم، تهران: اساطیر.
38
گاثاها، به کوشش ابراهیم پورداود، 1354، تهران:دانشگاه تهران.
39
گزیدۀ ریگ ودا (1367)، تحقیق و ترجمۀ سید محمدرضا جلالی نائینی، تهران: نقره.
40
دوشن گیمن، ژاک، 1375، دین ایران باستان، ترجمة رؤیا منجم، تهران: فکر روز.
41
مستملی بخاری، اسماعیل (1363)، شرح التعرف، تصحیح محمد روشن، تهران: اساطیر.
42
معین، محمد (1384)، مزدیسنا و ادب پارسی، ج 1، چاپ چهارم، تهران: دانشگاه تهران.
43
مککال، هنریتا (1375)، اسطورههای بینالنهرینی، ترجمة عباس مخبر، چاپ دوم، تهران: مرکز.
44
مولوی بلخی، مولانا جلال الدین محمد (1373)، مثنوی معنوی، به کوشش توفیق سبحانی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
45
میبدی، رشیدالدین فضل الله (1371)، کشف الأسرار وعده الأبرار، تصحیح علی اصغر حکمت، تهران: امیرکبیر.
46
ناس، جان بایر (1382)، تاریخ جامع ادیان، ترجمة علی اصغر حکمت، ویراستة پرویز اتابکی، چاپ سیزدهم، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
47
نراقی، ملا احمد (1390)، مثنوی طاقدیس، به کوشش علی افراسیابی، چاپ دوم، ناشر: نهاوندی.
48
واحددوست، مهوش (1384)، «نمادینگی آتش و بازتاب آن در متون اساطیری و حماسی ایران»، مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی، دانشگاه شیراز، دورۀ 22، ش 1، صص: 175-187.
49
عین القضات همدانی، عبدالله بن محمد (1341)، تمهیدات، تصحیح عفیف عسیران، تهران: دانشگاه تهران.
50
همیلتون، ادیت (1387)، اساطیر یونان و رم، ترجمة عبدالحسین شریفیان، چاپ سوم، تهران: اساطیر.
51
هینلز، جان. راسل (1385). اساطیر ایران. ترجمة محمدرضا باجلان فرخی. تهران: انتشارات اساطیر.
52
ORIGINAL_ARTICLE
کارکرد معنایی و زیباشناختی تکرار در غزل حافظ
هدف از این پژوهش، بررسی کارکرد معنایی و زیباشناختی تکرار در غزل حافظ است. بررسی غزل این شاعر بزرگ از منظر موضوع مورد بحث، میتواند به شناسایی بخش مهمّ دیگری از ذهنیات، تجربهها و ویژگیهای محتوایی و بلاغی شعر او بینجامد که تا کنون با جزئیات مطرح شده در این مقاله به آن پرداخته نشده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهند، حافظ از تکرار واج به عنوان بارزترین گونهی تکرار در غزلیاتش بهره گرفته است. پربسامدترین صامتها در غزل او « س» ، « ش» و « ص» هستند. از سوی دیگر، مصوّت کوتاه « اِ» بیشترین جلوه را در میان مصوّتها دارد. این بسامدها کارکردهای هنری و محتوایی قابل تأمّلی دارند که در توضیح شواهد بدانها توجّه شده است. حافظ انواع تکرار را اغلب در بافت موضوعی- معناییِ عاشقانه- عارفانه به کار میبرد؛ امّا تبیین مضامین اجتماعی- انتقادی نیز از این منظر جایگاهی ویژه دارد که در طول مقاله به جزئیات و ظرایف هر یک خواهیم پرداخت. مهمترین کارکرد معنایی تکرار در اشعار عاشقانه – عارفانهی حافظ، انتقال عاطفهی اشتیاق و بیقراری و سپس اندوه و نارضایتی است. در بخش اجتماعی- انتقادی نیز، القای مفهوم طنز و تحقیر و نیز مفاخره و تفخیم، مهمترین کارکرد است. بارزترین نمود فرمی- بلاغیِ انواع تکرار در غزل این شاعر، واجآرایی و سپس جناس اشتقاق و تسجیع است.
https://classicallit.ihcs.ac.ir/article_2584_38066ba72f3e5295ecf2532a6efaaa74.pdf
2016-12-20
53
77
موسیقی شعر
تکرار
غزل سنّتی
حافظ
فاطمه
کلاهچیان
f_kolahchian@yahoo.com
1
استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی
LEAD_AUTHOR
زهرا
نظری
zahranazari5@gmail.com
2
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی
AUTHOR
پورنامداریان، تقی (1388)، گمشدهی لب دریا، تهران: سخن.
1
حافظ، شمس الدّین محمّد (1393)، دیوان حافظ، تصحیح: هوشنگ ابتهاج(سایه)، چاپ هفدهم، تهران: کارنامه.
2
خرّمشاهی، بهاء الدّین (1373)، حافظنامه، تهران: علمی و فرهنگی.
3
راستگو، سیّد محّمد (1383)، عرفان در غزل فارسی، چاپ اوّل، تهران: علمی و فرهنگی.
4
روحانی، مسعود (1390)، « بررسی کارکردهای تکرار در شعر معاصر(با تکیه بر شعر سهراب سپهری، شاملو، فروغ)»، شعرپژوهی، ش 30، صص145-168.
5
شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1373)، موسیقی شعر، تهران: طوس.
6
شمیسا، سیروس (1374)، نگاهی تازه به بدیع، تهران: دیدگاه.
7
صبور، داریوش (1355)، آفاق غزل فارسی، تهران: پدیده.
8
طالبیان، یحیی (1388) « بررسی نقش موسیقایی قافیه در شعر حافظ» ، مجلّهی ادب و زبان فارسی، ش 22، ص 115-140.
9
طه حسین و دیگران (1954)، التّوجیه الادبی، قاهره.
10
عنایتی، محمّد (1391) « پژوهشی در نقش موسیقایی تکرار و دیگر کارکردهای آن در شعر فروغ فرّخزاد»، کاوشنامهی زبان و ادبیات فارسی، ش35، صص323-352.
11
غلامرضایی، محمّد (1381)، سبک شناسی شعر پارسی از رودکی تا شاملو، تهران: جامی.
12
فتوحی، محمود (1386)، بلاغت تصویر، چاپ اوّل، تهران: سخن.
13
قویمی، مهوش (1383)، آوا و القا: رهیافتی به شعر اخوان ثالث، چاپ اوّل، تهران: هرمس.
14
کرمی، محمّدحسین (1383) «واج آرایی در شعر خاقانی»، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش سوّم، صص 137-161.
15
مرتضایی،جواد (1381)، «تکرار قافیه در شعر حافظ»، مجلّهی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی، ش 1و2، صص 53-74.
16
مؤتمن، زینالعابدین (1355)، تحّول شعر فارسی، چاپ سوّم، تهران: کتابخانهی طهوری.
17
وحیدیان کامیار، تقی (1383)، بدیع از دیدگاه زیبایی شناختی، چاپ اوّل، تهران: سمت.
18
همایی، جلال الدّین (1373)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، چاپ دهم، قم: ستاره.
19
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی مبانی استعاری ضربالمثلهای دینی – مذهبی
بر اساس نظریهی استعاره مفهومی، مثلها که بخشی از اصطلاحات رایج زبان هستند بنیان مفهومی- استعاری دارند. بخش وسیعی از دانش متعارف جامعهی ایران که قابلیت برانگیختن مفاهیم را دارد به مذهب و اعتقادات دینی مربوط میشود. فرض بر این است که این مفاهیم گسترده دینی مبنای بسیاری از اصطلاحات رایج زبان فارسی بویژه ضربالمثلها قرار گرفتهاند و میدانی استعاری ایجاد کردهاند که رابطهی حوزههای مبدأ و مقصد از ضوابط خاصی تبعیت میکند. حدود دویست ضربالمثل پرکاربرد دینی مذهبی در این پژوهش انتخاب شده و پس از دستهبندی، در هر دسته از مثلها، نگاشتهای مرتبط ترسیم شدهاند و روابط مفهومی دو حوزهی مبدأ و مقصد انطباق داده شدهاند. تحلیل دادهها بر اساس دیدگاه استعاری لیکاف و کوچش(Kovecses) انجام شده که مثلها را گونهای استعارهی مفهومی با نگاشت عام خاص است، میشمارد. نتیجهی پژوهش این است که ضربالمثلهای فارسی که مبنای آنها فرهنگ دینی است استعارههایی مفهومی بیشتر از نوع استعارهی ساختاری هستند که در رابطهی دو حوزهی مبدأ و مقصد، به جز رابطهی عام خاص است، نگاشت ترسیم شده برای هریک، تعیین کنندهی رابطهی حوزههای مبدأ و مقصد است.
https://classicallit.ihcs.ac.ir/article_2932_51942c6d321dbf56f903d03fe86e9e5d.pdf
2016-12-20
79
97
"استعاره مفهومی"
"ساختاری"
"ضربالمثل دینی"
"کوچش"
زهره
ملاکی
z.malaki@pgu.ac.ir
1
استادیار گروه زیان و ادبیات فارسی دانشگاه خلیج فارس
LEAD_AUTHOR
مختار
فیاض
amir_fyz@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
تمیمداری، احمد، 1390، فرهنگ عامه، چاپ سوم، تهران، انتشارات مهکامه.
1
ذوالفقاری، حسن، 1394، زبان و ادبیات عامه ایران، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.
2
ذوالفقاری، حسن، 1388، فرهنگ بزرگ ضرب المثلهای فارسی، چاپ اول، تهران، انتشارات معین.
3
کوچش، زلتن،1393، مقدمهای کاربردی بر استعاره، ترجمهی شیرین پور ابراهیم، چاپ اول،تهران، انتشارات سمت.
4
شفیعی کدکنی، محمدرضا، 1386، صور خیال در شعر فارسی، چاپ یازدهم، تهران، نشر آگه.
5
شمیسا، سیروس، 1379، بیان و معانی، چاپ ششم، تهران، انتشارات فردوس.
6
لیکاف، جرج و مارک جانسون،1395، استعارههایی که با آنها زندگی میکنیم، ترجمهی هاجر آقا ابراهیمی، چاپ دوم، تهران، نشر علم.
7
هاوکس، ترنس، 1390، استعاره، ترجمهی فرزانهی طاهری، چاپ چهارم، تهران، نشر مرکز.
8
پارسا، احمد، مثلها از نگاهی نو، رشد آموزش زبان و ادب فارسی،1384، دورهی هیجدهم، شماره 75، صفحه17-4
9
ذوالفقاری، حسن، بررسی ساختار ارسالالمثل، فصلنامه پژوهشهای ادبی، 1386، شماره 15 ، صفحه 62-31
10
ذوالفقاری، حسن، هویت ایرانی و دینی در ضربالمثلهای فارسی، 1386، مجله مطالعات ملی، شماره 20، صفحه53-27
11
رضایی، محمد و نرجس مقیمی، بررسی استعارههای مفهومی در ضربالمثلهای فارسی، مطالعات زبانی بلاغی،1392، سال چهارم، شماره هشتم، صفحه116-91
12
هاشمی، زهره، نظریهی استعارهی مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون، ادبپژوهی، 1389، شمارهی دوازدهم،صفحه 140-119
13
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تجربههای دینی نجمالدّین کبری در کتاب «فوائحالجمال و فواتحالجلال»
کتاب «فوائحالجمال و فواتحالجلال»، از آثار نجمالدّین کبری است. وی اساسیترین نظریّات خود، در مورد معرفت را در این کتاب بیان کرده و نیز از احوال باطنی و تجربههای عرفانی خود به دقت سخن گفتهاست. هدف این تحقیق نخست اثبات تجربههای نجم­الدین کبری به عنوان تجربههای دینی است، نه تجربههای عرفانی، به دلیل این­که مبتنی بر وحدت و اتحاد تجربهگر و تجربهشونده نیستند؛ و مسئلۀ دوم بیان دیدگاهها و عقاید نجمالدین بر اساس بررسی تجربههای شخصی وی در این کتاب است. تجربههای موجود در کتاب فوائح­الجمال را میتوان به سه دستۀ کلی تقسیم کرد. دستۀ اوّل؛ تجربههایی که خود نجمالدّین کبری، آنها را تجربه کرده و توصیف میکند. دستۀ دوم؛ تجربههایی که از متن استنباط میشود، که احتمالاً نجمالدّین آن­ها را تجربه کرده بوده است. دستۀ سوم؛ تجربههای دیگران که نجمالدّین تجربه را از زبان آن­­ها تعریف میکند. مبنای کار نگارندگان در این مقاله تجربههای دستۀ اوّل و ناب است
https://classicallit.ihcs.ac.ir/article_2621_c1c99c3cd6069f8c549b800af5c1bb0c.pdf
2016-12-20
99
126
فوائحالجمال و فواتحالجلال
نجمالدّین کبری
عرفان
تجربههای ناب
محمود
مهجوری
mahjouri11@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری رشتۀ زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری
AUTHOR
عبّاس
محمّدیان
a.mohammadian37@gmail.com
2
دانشیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری
LEAD_AUTHOR
استیس، و. ت.، (1361). عرفان و فلسفه، ترجمۀ بهاءالدّین خرمشاهی، چاپ دوم، تهران: سروش.
1
پیترسون، مایکل، (1389). عقل و اعتقاد دینی، ترجمۀ احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
2
جامی، عبدالرّحمن، (1337). نفحاتالانس من حضراتالقدس، تصحیح مهدی توحیدیپور، تهران: کتابفروشی محمودی.
3
زرّینکوب، عبدالحسین، (1362). ارزش میراث صوفیّه، چاپ پنجم. تهران: امیرکبیر.
4
شبستری، محمودبنعبدالکریم، (1355). گلشن راز، با تصحیح و مقدّمه و تعلیقات جواد نوربخش، تهران: خانقاه نعمتاللّهی.
5
محمّدی، کاظم، (1380). نجم کبری، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
6
نجمالدّین کبری، احمدبن عمر، (1388). نسیم جمال و دیباچۀ جلال (فوائحالجمال و فواتحالجلال)، تصحیح فریتس مایر، ترجمه و توضیح قاسم انصاری، چاپ اوّل، انتشارات طهوری.
7
ولی، محمّد عیسی، (1389). میراث تصوّف (کتاب راهنمای تصوّف کبروی: فصوصالآداب یحیی باخرزی، ویراستۀ لئونارد لویزن)، ترجمۀ مجدالدّین کیوانی، جلد دوم، چاپ دوم، تهران: نشر مرکز.
8
انزلی، سیّد­عطا، (1383). «معرفی مجموعه مقالات استیون کتز»، مجلۀ علوم اجتماعی روششناسی علوم انسانی، شمارۀ 38 ، بهار 83، صص 196-180.
9
باوفای دلیوند، ابراهیم، (1391). «پژوهشی در آرای عرفانی و سلوک معنوی شیخ نجمالدّین کبری»، فصلنامۀ تخصّصی عرفان اسلامی، سال هشتم، شمارۀ 32، تابستان 91.صص146-113.
10
موحدیان عطار، علی، (1386). «ساحتها، ابعاد و جوهرۀ تجربۀ عرفانی»، پژوهشهای فلسفی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران، صص 101-75.
11
Gellman, Jerome, (2014)."Mysticism", The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.).
12
James, William)2008 .(The Varieties of Religious Experience. London & New York: Routledge.
13