TY - JOUR ID - 488 TI - ریشه‎یابی دگرگونی‌های فکری و رفتاری تصوف مکتبی تا قرن نهم هجری قمری JO - کهن‌نامه ادب پارسی JA - CPL LA - fa SN - 2383-0603 AU - راشدمحصّل, محمدرضا AU - حسین‌زاده هرویان, فاطمه AD - عضو پیوستة قطب علمی فردوسی‌شناسی، دانشگاه مشهد (استادیار بازنشسته) AD - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور مشهد Y1 - 2012 PY - 2012 VL - 2 IS - 2 SP - 55 EP - 69 KW - تصوف و اعتقاد KW - تصوف و مذهب KW - گسترش خانقاه‌ها KW - حقیقت تصوف DO - N2 - بیشتر جنبش‌های احساسی و مکتب‌های فکری ایرانی که پس از شکست ساسانیان شکل گرفته از اندیشه‌ها و زمینه‌های اجتماعی خالی نبوده است؛ از جملة آن‌ها گرایش‌های گروهی صوفیان است که، ازطریق دعوت به زهد و استغنا، هدف شخصیت‌بخشی و بیدارگری داشته‌اند. البته این هدف‌ها از دید مراکز حکومتی پنهان نمانده و دریافته‌اند که توجه بزرگان این مکتب‌ها به پاکی نفس و تربیت رفتاری مردم، نتیجه‌اش اثبات و ثبات شخصیت انسانی و درنهایت، کسب استقلال است؛ از‌این‌رو کوشیده‌اند، ضمن رعایت جانب این بزرگان و نگهبانی از عظمت مقام و القای تقدس زاهدانة آنان، درپی‌ جذب پیروان آن‌ها و منحرف‌کردن فعالیت‌های رفتاری آنان باشند. این توجه هم حوزه‌های جغرافیایی و عاطفی این مکتب‌ها را گسترش داده و هم ضرب ‌‌آهنگ سقوط آن‌ها را نواخته و سرعت داده است. در مقالة حاضر، برپایة شواهد و مدارک بازمانده، دگرگونی‌های فکری و رفتاری تصوف مکتبی ریشه‌یابی شده و نسبت میان کمیت خانقاه‌ها و گستردگی مراکز عمومی تصوف و فراهم‌شدن موجبات انحطاط و دگردیسی این اندیشه بیان شده است. UR - https://classicallit.ihcs.ac.ir/article_488.html L1 - https://classicallit.ihcs.ac.ir/article_488_8c2cd942c56cd9aa82df4da038ed82c4.pdf ER -