TY - JOUR ID - 6726 TI - خاندان بهبهانی و گفتمان تصوف‌ستیزی در دوره قاجار JO - کهن‌نامه ادب پارسی JA - CPL LA - fa SN - 2383-0603 AU - مهری, سعید AU - تقوی, محمد AD - دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد.مشهد، ایران AD - دانشیار گروه ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد. .مشهد، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 13 IS - 1 SP - 471 EP - 497 KW - تصوف ستیزی KW - گفتمان KW - دوره قاجار KW - خاندان بهبهانی DO - 10.30465/cpl.2022.6726 N2 - با اوج­گیری تصوف در اوایل دورۀ قاجار، کشمکش میان مجتهدان و صوفیان نیز شدت گرفت. صوفیان تلاش می­کردند تا پایگاه اجتماعیِ سابق خود را به­دست آورند و از طرفی مجتهدان نیز نمی­خواستند به این رقیبانِ سُنتی خود مجالی دهند. این امر سبب شد در دروۀ قاجار جریانی تازه از نزاع میان مجتهدانِ شیعه و صوفیان پدید آید. این نزاع دوسویه، در حد مجادلات قلمی و ردّیه نویسی متوقف بود، تا اینکه در اوایل دوره قاجار محمدعلی بهبهانی و فرزندانش سردمدار گفتمان تصوف­ستیزی شدند. ازاین دوره به بعد  نزاع صوفی و فقیه دیگر نزاعِ عقیدتیِ مبتنی بر ردّیه نویسی نیست، بلکه تلاشی است برای حذف گفتمانِ رقیب. خاندان بهبهانی دراین گفتمان صوفی­ستیزانه، نقشی پررنگ داشت و فصلی نو پدید آورد. اهمیت بهبهانی­ها در این گفتمان صوفی­ستیزانه، هم از جهت کثرت آثار صوفی­ستیزانۀ افراد این خاندان است و هم عَمَلِ صوفی­کُشیِ آنان؛ که این اقدام سبب شد چهارتن از صوفیان مشهور زمانه، مستقیماً و یا با دستور محمدعلی بهبهانی کشته شوند؛ اقدامی که پیش ازین در تاریخ بی­سابقه یا کم­نظیر بوده­است. این مقاله می­کوشد منحصراً به به بررسی نقش محمدعلی بهبهانی و خاندانِ او در تقویت و گسترش گفتمان صوفی­ستیزانۀ اوایل دوره قاجار بپردازد. UR - https://classicallit.ihcs.ac.ir/article_6726.html L1 - https://classicallit.ihcs.ac.ir/article_6726_1faf4784e25c0f342809ee2769d15276.pdf ER -