The Origin of the Word "Tarjumān" in Iranian Languages and Its Usage and Meaning in Ferdowsi's Shahnameh

Document Type : Research Paper

Authors

1 Member of Research Center of Islam And Iran Culture, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran

2 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran

Abstract

According to the Shahnameh, the Iranians faced foreign countries from the time of Fereydoun's reign onwards. From this legendary period of the first kings to Yazdegerd III, they encountered other nations apart from the Turanians, having had to communicate verbally with them. The Shahnameh sometimes mentions a person called "Tajomān", who is assigned to translate words of two sides for each other. However, some dictionaries refer the "Tajomān" as an Arabicized word of the Persian "Tarzaban" or "Tarzafan". In the Middle Iranian languages, this term has been written as “Tarkumān” or “Targumān” as seen in the Middle Persian, Parthian and Sogdian writings. The presence of this term in Iranian texts from the early Sassanid to the Ferdowsi era, covering a millennium period, represents a career with a history and a word of long usage. Regarding its Aramaic origin, it can be noted that during the Achaemenid era, the term was entered into languages of countries under the authority of Achaemenids by Aramaic secretaries, and then found way into the works of Zoroastrians and Manicheans through the Middle Persian, Parthian, and Sogdian languages. After the spread of Islam, this word used in Persian texts such as the Shahnameh.

Keywords

References

آذرنگ، عبدالحسین (1394). تاریخ ترجمه در ایران. تهران: انتشارات ققنوس.
آیدنلو، سجاد (1396). فرهنگ‌وارۀ لغات و ترکیبات عربی شاهنامه. تهران: انتشارات سخن.
اسدی طوسی، ابومنصور احمدبن‌علی (1365). لغت فرس. به تصحیح و تحشیۀ فتح‌الله مجتبائی و علی‌اشرف صادقی. تهران: انتشارات خوارزمی.
امام شوشتری، محمدعلی. (1347). فرهنگ واژه های فارسی در زبان عربی. تهران: سلسله انتشارات انجمن مفاخر ملی.
تفضلی، احمد (1383). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: انتشارات سخن.
تفضلی، احمد (1384). «آرامی» در دانشنامۀ ایران. تهران: مرکز دائرۀالمعارف اسلامی. ج 1. صص 124-122.
جوالیقی، موهوب‌بن‌ احمد (1942) المعرّب‌ من‌ الکلام‌ الاعجمی‌ علی‌ حروف‌ المعجم‌. قاهره: چاپ‌ احمد محمدشاکر.
خلف تبریزی (1362)، برهان قاطع، تهران: انتشارات امیرکبیر.
دهخدا، علی اکبر (1377).  لغت نامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
رجب‌زاده، هاشم (1375). «دبیر و دبیری در ایران اسلامی»، نامۀ فرهنگستان. شمارۀ 5
جرجانی، سیدشریف (1360). ترجمان‌القرآن. تدوین عادل‌بن علی‌بن الحافظ. به کوشش دبیرسیاقی. جلد 2. تهران: بنیاد قرآن.
حسن‌دوست، محمد. (1393). فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
‌غیاث ‌الدین‌ رامپوری‌، محمد بن جلال‌الدین (1375). غیاث ‌اللغات‌، به کوشش منصور ثروت‌، تهران‌: انتشارات امیرکبیر‌.
غیبی، بهمن (1395). دوازده متن باستانی. تهران: انتشارات دکتر محمود افشار با همکاری انتشارات سخن.
فردوسی، ابوالقاسم (1386). شاهنامه. به کوشش جلال خالقی مطلق. تهران: مرکز دایره­المعارف بزرگ اسلامی.
فره‌وشی، بهرام.(1352). فرهنگ پهلوی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
قریب، بدرالزمان (1383). فرهنگ سغدی. تهران: انتشارات فرهنگان.
لازار، ژیلبر (1395). بررسی وزن شعر ایرانی، ترجمۀ لیلا ضیامجیدی. تهران: هرمس.
معین، محمد (1362). تعلیقات، برهان قاطع. جلد پنجم. تهران: انتشارات امیرکبیر.
مکنزی، دیوید نیل (1373). فرهنگ کوچک زبان پهلوی. ترجمه مهشید میرفخرایی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مولایی، چنگیز (1392). آبان­یشت (سرود اوستایی در ستایش اردوی سور اناهید). تهران: مرکز دایره­المعارف بزرگ اسلامی.
میرفخرایی، مهشید (1367). روایت پهلوی (ترجمه)، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نفیسی، علی اکبر (1355). فرهنگ نفیسی. جلد دوم. تهران: کتابفروشی خیام.
نورائی، علی (1378). فرهنگ ریشۀ واژگان فارسی. آمریکا: انتشارات Xlibris.
Bailey, H. W. Zoroastrian problems in the Ninth-Century Books. London: Oxford University Press.
Boyce, M. (1975). A Reader in Manichaean Middle Persian and Parthian (Acta  Iranica 9), Leiden , Téhéran – Liège.
 Boyce, M. (1977). A Word List of Manichaean Middle Persian and Parthian.    (Acta Iranica 9a) Téhéran – Liège – Leiden.
 Kent, R.G. (1953). Old Persian, Grammar, Texts, lexicon. New Haven.
 Skjærvo, P. O. (2010). “Middle West Iranian”. The Iranian Languages. Edited by Gernot Windfuhr. New York: Routledge. Pp. 196-278.
Tavadia, J. C. (1955). A rhymed ballad in Pahlavi. Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, (1/2), 29-36.
 
 

Files

Share

How to cite

Statistics