نسبت تألیفات بلاغی شرف‌الدین رامی با اشعار سبک عراقی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه ادبیات دانشگاه بین‌المللی امام خمینی

2 استادیار گروه ادبیات دانشگاه باهنر کرمان

چکیده

وقتی از بلاغت در سدۀ هشتم هجری و هم‌زمان با دورة رواج سبک عراقی در شعر پارسی سخن به‌میان می‌‌آید توجه به شرف‌الدین رامی و تألیفات بلاغی وی ناگزیر است. از رامی سه اثر در بلاغت بر جای مانده است: تحفةالفقیر یا بدایع‌‌الصنایع، حقایق‌‌الحدایق، و انیس‌العشاق. مشخصة کلّی این آثار، مانند دیگر آثار بلاغی سده‌‌های هفتم تا نهم هجری، عمدتاً، تقلید‌‌ها و تحریر‌‌هایی است از کتاب‌‌های بلاغی پیشین، یعنی آثار رادویانی، وطواط، و شمس قیس رازی.
به موازات توجه به سیر تاریخی تحولات بلاغی، تحلیل نوآوری‌‌های بلاغیون در هر دوره در ارتباط با تحولات زیبایی‌‌شناسی شعر آن دوره ضروری و نمایانگر میزان توانایی نظریات نوظهور بلاغی در نقد زیبایی‌‌شناسیک شعر پارسی است.
آیا آرای مطرح‌شده در آثار بلاغی شرف‌الدین رامی منطبق با تحولات شعر سبک عراقی است؟ برای پاسخ به این سؤال، آثار بلاغی رامی تحلیل شده و، در ضمن آن، به میزان نسبت نظریات بلاغی مطرح‌شده در آن‌ها با شعر سبک عراقی پرداخته شده است

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparing Rhetoric Writings of Sharafeddin Rami with Araqi Style Poems

نویسندگان [English]

  • Nasser Mohseni-nia 1
  • Mojahed Gholami 2
1 Corresponding Author, Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, International Imam Khomeini University
2 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Shahid Bahonar University of Kerman
چکیده [English]

When it comes to rhetoric in the 14th century AD, concurring with the period in which the Araqi style became highly common in Persian poetry, one cannot but mention Sharafeddin Rami and his rhetoric writings. There remain three works by Rami: Tohfat al-Faqir, or Badaye' al-Sanaye', Haqayeq al-Hadayeq, and Anis al-Oshaq. Like other rhetoric works between the 13th and the 15th centuries, these works are generally characterized by their predominant imitations and writings from previous rhetoric books, such as those written by Radviani, Watwat, and Shams Qeis Razi.
While taking into account the historical trend of rhetoric developments, an analysis of innovations by rhetoricians at each stage deems necessary in relation with the aesthetic developments of poetry at that stage. It also represents the capability level of newly-emerged rhetoric theories in criticizing Persian poetry aestheticism.
Do the comments mentioned in the rhetoric works of Sharafeddin Rami match the developments in Araqi style poetry? To answer this question, the rhetoric works of Rami were analyzed, and in the meantime, the level of rhetoric theories within them in relation with Araqi style poetry was highlighted.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rhetoric
  • Sharafeddin Rami
  • Araqi style
منابع
تاج‌‌الحلاوی، علی بن محمد (بی‌تا). دقایقالشعر، تصحیح سید محمدکاظم امام، تهران: دانشگاه تهران.
دولتشاه سمرقندی (بی‌‌‌تا). تذکر‌ةالشعراء، از روی چاپ ادوارد براون، بازتصحیح محمد عباسی، تهران: کتاب‌فروشی بارانی.
دیباجی، ابراهیم (1382). «شرف‌الدین رامی و آثار بلاغی او به فارسی»، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ش 166.
رامی، شرف‌الدین حسن بن محمد (1325). انیس‌‌العشاق، تصحیح عباس اقبال، تهران: انجمن نشر آثار ایران.
رامی، شرف‌الدین حسن بن محمد (1341). حقایقالحدایق، تصحیح محمدکاظم امام، تهران: دانشگاه تهران.
رامی، شرف‌الدین حسن بن محمد (1376). انیس‌‌العشاق و چند اثر دیگر، به اهتمام محسن کیانی، تهران: نشر روزبه.
سلمان ساوجی (سلمان بن محمد) (1379). کلّیات، تصحیح عباسعلی وفایی، تهران: سخن.
شمس قیس رازی (1360). المعجم فی معاییر اشعار العجم، تصحیح محمد قزوینی، بازتصحیح مدرّس رضوی، تهران: زوّار.
ضیف، شوقی (من دون تاریخ). البلاغه تطوّر و تاریخ، قاهره: دار المعارف.
فخری اصفهانی، شمس (1389). معیار جمالی و مفتاح ابواسحاقی، تصحیح یحیی کاردگر، تهران: کتابخانه، موزه، و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
قمری، عبدالستار (1377). «سیر تاریخی معانی و بیان و بدیع»، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ش 146 و 147.
محبّتی، مهدی (1388). از معنا تا صورت، تهران: سخن.
واعظ کاشفی، کمال‌‌الدین حسین (1369). بدایع‌‌الافکار فی صنایع‌‌الاشعار، ویراستۀ میر‌‌جلال‌‌الدین کزّازی، تهران: مرکز.
وطواط، رشیدالدین (1362). حدایق‌‌السحر فی دقایق‌‌الشعر، تصحیح عباس اقبال، تهران: کتابخانة طهوری؛ کتابخانة سنائی.