بررسی و تحلیل نقش سنایی و آثار او در اندیشه‌های شمس تبریزی در مقالات

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

مولانا یکی از درخشان‌ترین چهره‌هایی‌ست که همه‌ی پژوهش‌گران عرفان ایرانی، به اثرپذیری او از سنایی، اشاره کرده‌اند. با توجه به این که هیچ شخصیتی، به اندازه‌ی شمس تبریزی در زندگی روحی و روانی مولانا نقش نداشته، روشن‌شدن پیوندهای معنوی میان شمس و سنایی، به مطالعات شمس‌شناسی و مولاناشناسی، یاری می‌رساند. پرسش اصلی نویسنده در این گفتار، این است که حکیم سنایی چه اثری بر اندیشه‌های شمس داشته و نظر شمس در باره‌ی او چه بوده است؟ ما در این مقاله، در سه بخش، به رابطه‌ی شمس و سنایی پرداخته‌ایم. یکی آن‌جا که شمس به طور مستقیم از سنایی یاد کرده است؛ دیگر آن‌جا که شمس از سنایی نامی نبرده؛ اما به شعر و گفتار او استناد جسته و سوم، بررسی برخی از اختلاف‌نظرهای آن دو تن است به گونه‌ای که نه نامی از سنایی در میان است و نه سروده یا نقل قولی از او. روش تحقیق در این پژوهش مبتنی بر تحلیل محتوا و داده‌هایی‌ست که در آثار مربوط به سنایی، شمس و دیگر آثار، وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسنده [English]

  • . .
.
چکیده [English]

.

  1. افلاکی، شمس‌الدین (۱۳۸۵)، مناقب‌العارفین، دفتر یکم و دوم، به کوشش تحسین یازیجی، تهران، انتشارات دنیای کتاب، چ چهارم.
  2. انوری ابیوردی، علی بن محمد (۱۳۷۲)، دیوان، دفتر دوم، به کوشش مدرس رضوی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چ سوم.
  3. پورنام‌داریان، تقی (۱۳۸۰)، در سایه‌ی آفتاب، تهران، انتشارات سخن، چ یکم.
  4. خاقانی شروانی، افضل‌الدین ابراهیم بن علی (۱۳۷۳)، دیوان، به کوشش ضیاءالدین سجادی، تهران، انتشارات زوار، چ چهارم.
  5. الخبزارزی، نصر بن احمد (۱۴۱۰ قمری)، «دیوان»، به کوشش محمدحسن آل یاسین، مجله‌ی المجمع العلمی العراقی، شماره‌ی ۷۱، از صفحه‌ی ۱۸۳ تا ۲۲۶.
  6. دهخدا، علی‌اکبر (۱۳۶۳)، امثال و حکم، تهران، انتشارات امیرکبیر، چ ششم.
  7. زرین‌کوب، عبدالحسین (۱۳۸۳)، سرّ نی، ج یکم، تهران، انتشارات علمی، چ دهم.
  8. - - - ، - - - (۱۳۸۴)،‌ پله‌ پله تا ملاقات خدا، تهران، انتشارات علمی، چ بیست و ششم.
  9. سپه‌سالار، فریدون (۱۳۸۷)، رساله، به کوشش محمدافشین وفایی، تهران، انتشارات سخن، چ دوم.
  10. سلطان‌ولد، محمد به محمد (۱۳۸۹)، ابتدانامه، به کوشش محمدعلی موحد و علی‌رضا حیدری، تهران، انتشارات خوارزمی، چ یکم.
  11. سنایی، مجدود بن آدم (۱۳۵۶)، مکاتیب، به کوشش نذیراحمد، کابل، انتشارات پوهنجی ادبیات و علوم بشری، چ یکم.
  12. - - - ، - - - (۱۳۷۴)، حدیقة‌الحقیقة و شریعة‌الطریقة، به کوشش مدرس رضوی، تهران، انتشارات دانش‌گاه تهران، چ چهارم.
  13. - - - ، - - - (۱۳۴۸)، مثنوی‌ها، به کوشش مدرس رضوی، تهران، انتشارات دانش‌گاه تهران، چ یکم.
  14.  
  15. - - - ، - - - (۱۳۶۲)، دیوان، به کوشش مدرس رضوی، تهران، انتشارات کتاب‌‌خانه‌ی سنایی، چ سوم.
  16. شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۷۲)، تازیانه‌های سلوک، تهران، انتشارات آگاه، چ یکم.
  17.  
  18. شمس تبریزی، محمد بن علی (۱۳۸۵)،‌ مقالات، به کوشش محمدعلی موحد، تهران، انتشارات خوارزمی، چ سوم.
  19. عطار، محمد بن ابراهیم (۱۳۸۶)، مصیبت‌نامه، به کوشش محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران، انتشارات سخن، چ سوم.
  20. - - - ، - - - (۱۳۷۲)، تذکرة‌الاولیاء، به کوشش محمد استعلامی، تهران، انتشارات زوار، چ هفتم.
  21. فروزان‌فر، بدیع‌الزمان (۱۳۸۰)، سخن و سخن‌وران، تهران، انتشارات خوارزمی، چ پنجم.
  22. - - - ، - - - (۱۳۸۲)، زندگی مولانا، تهران، انتشارات زوار، چ ششم.
  23. محمدی، علی (۱۳۸۹)، «بررسی و تحلیل سبک‌شناختی زبانی مقالات شمس تبریزی»، مجله‌ی نقد ادبی و سبک‌شناسی، شماره‌ی ۲ از صفحه‌ی ۹۵ تا ۱۳۲.
  24. - - - ، - - - (۱۳۹۲)، چکیده و تحلیل مثنوی، تهران، انتشارات صدای معاصر، چ دوم.
  25. مستملی بخاری،‌ اسماعیل بن محمد (۱۳۶۳)، شرح تعرف، به کوشش محمد روشن، تهران، انتشارات اساطیر، چ یکم.
  26. مولوی، جلال‌الدین محمد (۱۳۸۴)، فیه‌مافیه، به کوشش بدیع‌الزمان فروزان‌فر، تهران، انتشارات نشر نامک، چ سوم.
  27. - - - ، - - - (۱۳۷۸)، کلیات شمس، به اهتمام بدیع‌الزمان فروزان‌فر، تهران، انتشارات امیرکبیر، چ چهارم.
  28. - - - ، - - - (۱۳۶۳)، مثنوی معنوی، دفتر یکم تا ششم، به کوشش رینولد. ا. نیکل‌سون و اهتمام نصرالله پورجوادی، تهران، انتشارات امیرکبیر، چ یکم.
  29. - - - ، - - - (۱۳۳۵ قمری)، مجالس سبعه، به کوشش احمد رمزی آق یوره‌ک، آنقره، چ یکم.