مآخذ استشهادات شعری فارسی مکتوبات مولانا و تکملة آن

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

در هر نوشته‎ای آثار ذوق و اندیشه دیگران را می‎توان دید. مولانا هم از طریق مصاحبت با بزرگانی همانند بهاء ولد، محقّق ترمذی و شمس تبریزی و هم با مطالعة منابع عمدة فرهنگ اسلامی و آثار و اشعار نویسندگان و شاعران فارسی‎زبان و تازی‏‎گوی از آنان تأثیر پذیرفته است. یکی از راه‏های آشنایی با منابع فکری و ذوقی مولوی، جست و جوی مآخذ اقوال و افکار اوست. پیداکردن مآخذ استشهادات شعری آثار منثور، کمک می‏کند تا تنوّع حوزة مطالعاتی‎ او را بشناسیم. مکتوبات مولوی را در ترکیه فریدون نافذ و در ایران توفیق سبحانی تصحیح و چاپ کرده‎اند. گولپینارلی نیز آن را با مقدمه و تعلیقات مفیدی به ترکی ترجمه کرده است. هر سه استاد در حواشی تصحیح و ترجمة خود، سعی کرده‎اند گویندگان اشعار را معرّفی کنند. توفیق سبحانی که تعلیقات آن دو را در دست داشته، یافته‎های خود را نیز بر آن‎ها افزوده و در مجموع، مأخذ 75 مورد از 153 استشهاد شعری را معرفی کرده است. حدّاد عادل نیز در «احوال دل گداخته»، مأخذ تعداد دیگری از اشعار را روشن کرده است. در این مقاله، ضمن بحثی کلّی دربارة استشهادات شعری مکتوبات و چند و چون آن، مأخذ تعداد دیگری از اشعار برای اولین بار معرّفی می‎شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسنده [English]

  • Rahman Moshtaghmehr
Persian Language and Literature Department, Faculty of Literature and Humanities Azarbaijan Shahid Madani University
چکیده [English]

.

انوری ابیوردی، اوحدالدین(1372). دیوان، به اهتمام مدرس رضوی، چاپ سوم، تهران: علمی و فرهنگی.
حداد عادل، غلامعلی(1392). احوال دل گداخته، گزیده مکتوبات مولوی، تهران: سخن.
خاقانی شروانی، افضل الدین بدیل(1375). دیوان، تصحیح میرجلال‌الدین کزازی، چاپ اول، تهران: مرکز.
دهخدا، علی اکبر (1363). امثال و حکم، 4 ج، تهران: امیرکبیر.
رازی، نجم الدین(1387). مرصاد العباد، به اهتمام محمد امین ریاحی، چاپ سیزدهم، تهران: علمی و فرهنگی.
رضی‌الدین‌نیشابوری، محمد (1382). دیوان، با مقدمه و تعلیقات ابوالفضل وزیرنژاد، مشهد: محقق.
سعدی شیرازی، شیخ مصلح الدین(1381). کلیات سعدی، تصحیح محمد علی فروغی، به تصحیح بهاءالدین خرّمشاهی، چاپ سوم، تهران: دوستان.
سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود ابن آدم(1383). حدیقه الحقیقه، تصحیح مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران.
سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود ابن آدم(1387). دیوان، مقدمه، تصحیح و شرح محمد بقایی [ماکان]، چاپ اول، تهران: اقبال.
سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود ابن آدم(1388). دیوان، تصحیح مدرس رضوی، چاپ هفتم، تهران: سنایی.
شروانی، جمال خلیل (1375). نزهه المجالس، تصحیح و تحقیق دکتر محمدامین ریاحی، چاپ دوم با تجدید نظر نهایی، تهران: انتشارات علمی.
ظهیری سمرقندی (بی‎تا). سندباد نامه (با سندبادنامۀ تازی)، به اهتمام و تصحیح و حواشی احمد آتش، تهران: اساطیر.
عطّار نیشابوری، شیخ فریدالدین(1390). دیوان، به اهتمام و تصحیح تقی تفضّلی، چاپ سیزدهم، تهران: علمی و فرهنگی.
عین القضات همدانی (1362). نامه‌های عین القضات، به اهتمام علی‌نقی منزوی و عفیف عسیران، چاپ دوم، تهران: منوچهری و زوّار.
فریومدی، ابن یمین(1363). دیوان، تصحیح حسینعلی باستانی راد، چاپ دوم، تهران: کتابخانه سنایی.
گولپینارلی، عبدالباقی(1371). مقدمه بر مکتوبات مولوی، تصحیح توفیق هـ (هاشم پور) سبحانی، ویراستۀ احمد سمیعی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
محقق ترمذی، برهان الدین (1377). معارف، تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
محمدبن منوّر(1393). اسرارالتوحید، مقدّمه تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ یازدهم، تهران: آگه.
مدبّری، محمود(1370). شرح احوال و اشعار شاعران بی دیوان در قرنهای 3/4/5 هجری قمری، تهران: پانوس.
منشی، نصرالله(1380). کلیله و دمنه، تصحیح و توضیح مجتبی مینوی، چاپ بیستم، تهران: امیرکبیر.
مولوی، جلال الدین محمد (1363). کلیات شمس یا دیوان کبیر، با تصحیحات و حواشی بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
مولوی، جلال الدین محمد (1385). کلیات شمس تبریزی، چاپ نوزدهم، تهران: امیرکبیر.
مولوی، جلال الدین محمد(1369). مقالات شمس، تصحیح محمدعلی موحد، چاپ اول، تهران: خوارزمی.
مولوی، جلال الدین محمد(1379). مجالس سبعه، با تصحیح و توضیحات دکتر توفیق سبحانی، چاپ سوم، تهران: کیهان.
مولوی، جلال الدین محمد(1382 ). مثنوی معنوی، به تصحیح نیکلسون، تهران: هرمس.
مولوی، جلال‎الدین محمد(1371). مکتوبات، به تصحیح توفیق هـ (هاشم پور) سبحانی، ویراستۀ احمد سمیعی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
نسفی، عزیزالدین(1381). زبده الحقایق، تصحیح مقدمه و تعلیقات از حق وردی ناصری، تهران: طهوری.
وراوینی، سعدالدین(1383). مرزبان نامه، به کوشش خطیب رهبر، چاپ نهم، تهران: صفی علیشاه.