تصحیح چند تصحیف در قصاید خاقانی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ایلام

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

دیوان خاقانی شروانی، به‌منزلة جلوه‌‌گاه برجستة‌‌ پیوند فضل و هنر، سرشار از نوگویی و غرابت است. پشتوانة‌‌ فرهنگی شاعر، چون با طبع نوجو و تخیل غنی او همراه است، به آفرینش تصاویر و ترکیباتی می‌انجامد که عمدتاً مسبوق به سابقه‌‌ای نیست. از‌همین ‌‌روی، ناسخان نتوانسته‌‌اند چندان شایسته به کتابت اشعار او بپردازند و خواسته یا ناخواسته ضبط‌‌های نادرستی را وارد متن کرده‌‌اند. بخشی از این ضبط‌‌های نادرست، که رسم‌‌الخط گذشتگان آن را تشدید می‌‌کرد، تصحیف‌‌هاست. باید تصحیف را ویژگی‌‌ای دانست که حتی در قدیمی‌‌ترین نسخ خاقانی شواهدی دارد. امروزه نیز، فقط، آشنایی با پشتوانة‌‌ فرهنگی و هنجارهای هنری ـ سبکی خاقانی است که می‌‌تواند ما را در تصحیح اشعار او موفق کند. به‌هر‌حال، برآنیم با برآوردن این مهم، به تصحیح مواردی از تصحیفات قصاید شاعر بپردازیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Corrections of some Errata in Khaqani’s Lyrical Poetry

نویسندگان [English]

  • Said Mahdavifar 1
  • Mohammad Reza Salehi Mazandarani 2
1
2 Asssitant Professor, Persian Language and Literature, Sa’id Chamran Ahwaz University
چکیده [English]

The diwan of Khaqani Shirvani is an artistic and literary masterpiece filled with many
rare words and stylistic innovations. The poet’s cultural background is mixed with an
inclination for originality and rich imageries. Khaqani creates images and figures of style
which have no historical precedents. Hence, it would have been difficult for people not
familiar with his style, to transcribe his poems properly. Scribes, willingly or
unwillingly, have inserted numerous mistakes in his poetry. Some of those recorded
mistakes or errata were even reinforced over many generations of manual copying.
These errata are now part of Khaqani’s poems and can even found in the oldest extant
manuscripts. Today, by relying on our knowledge of Khaqani’s cultural background as
well as his artistic and literary style, it is possible to reedit parts of his poetry. In this
article, we have corrected some of the errata found in his lyrical poetry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khaqani
  • lyrical poetry
  • Qasida
  • editing
  • erratum