بررسی تطبیقی مقاصد بلاغی اسلوب ندا در شعر حافظ و ابن فارض

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

3 کارشناسی ارشد زبانشناسی، مرکز استعدادهای درخشان بناب

چکیده

نوع خطاب­ها و حروف به­ کار رفته در اسلوب ندا در هر زبان بیانگر سطح بلاغت آن زبان در این زمینه است و هر کدام برای منظوری خاص برای بیان احساسات گوینده آن­ به ­کار گرفته می­شود. به­ همین دلیل برخی ادیبان و علمای بلاغت که در متون و کتاب­های مختلف به­ بررسی زیبایی­های موجود در اسلوب­های مختلف بلاغی می­پردازند، منادا را به ­عنوان یکی از این اسلوب­ها بررسی زیباشناسی می­کنند. نگارندگان در جستار پیش رو با استفاده از شیوه استنطاقی و با بهره­گیری از روش تحلیل محتوا قصد دارند اغراض و مقاصد ندا را در شعر حافظ و ابن فارض با تکیه بر ادبیات تطبیقی مکتب آمریکایی تبیین نماید. یافته­ها بیانگر آن است که آن دو ابتدا با استفاده از منادا باعث جلب توجه مخاطب شده و سپس به کمک جمله­های دارای نقش ترغیبی (امری، خبری، پرسشی، التزامی، شرطی و بازدارنده) که پس از منادا قرار می­گیرد، به انتقال پیام و انگیزش مخاطب می­پردازد؛ با توجه به اینکه جملات پس از ندا معمولاً حامل پیام مهمی از جمله نقش ترغیبی از سوی گوینده است، این دو شاعر نقش ترغیبی زبان را در این گونه از جملات که بیشتر دارای درون مایه­های عرفانی هستند، مراد قلبی خویش را بیان می­کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Eloquence Meanings of Evocation Style in Hafez and Ibn Farez's Poetry

نویسندگان [English]

  • Ramazan Rezaei 1
  • Yadollah Rafiei 2
  • Parinaz Aliakbari 3
1 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Institute of Humanities and Cultural Studies
2 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Institute of Humanities and Cultural Studies
3 MA in Linguistics Talent Center in Bonab(Farzanegan Highschool)
چکیده [English]

The kind of speeches and letters used in the manner of evocation case in each language represent some of the beauties of that language, each of which is used to express the feelings of the speaker. For this reason, rhetoricians and scholars who study various beauties in different rhetorical texts and books treat evocation case as one of these aesthetics. The present article aims to explain evocation case exegesis and meanings in the poetry of Hafez and Ibn Farez using the content analysis method and by applying the method of content analysis based on the comparative literature of the American school. Findings indicate that they first attract the attention of the audience with the use of evocation case and then with the help of motivational statements (affirmative, informational, questioning, obligatory, conditional, and deterrent) that follow the evocation case. , Conveying the message and motivation of the audience; since the postevocational sentences usually carry an important message from the speaker, the two poets exhort the role of language in such sentences that are more in mystical themes, They express their purpose.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Evocation Style
  • Mystical Poetry
  • Hafiz
  • Ibn Farez
  • Inquiry
  • Comparative Literature

مراجع

-         ابن الفارض،2005، دیوان ابن الفارض، شرحه وقدم له / مهدی محمد ناصر الدین، منشورات محمد علی بیضون، بیروت، دار الکتب العلمیة.
-         امیرخانلو، معصومه، 1397، «سبک شناسی جملات ندایی در غزلیات حافظ»، مجله بهار ادب، شماره39.
-         امین، احمد، 1967، النقد الادبی، بیروت: دار الکتب العربی.
-         باقری،خسرو،1387،هویت علم دینی، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوم،
-         البورینی، بدر الدین، نابلسی، عبدالغنی، 2003، شرح دیوان ابن الفارض، جمعه رشید غالب، صححه محمد عبدالکریم نمری، بیروت، دار الکتب العلمیة.
-         بهارمحمدتقی، 1381،سبک شناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی، تهران:زوار.
-         ترکاشوند، مریم و ایرانی، محمد، 1394، «تحلیل نحوی - معنایی «منادا» در مخالف‌خوانی‌های حافظ»، مجله کهن نامه، شماره4.
-         جرجانی، عبدالقاهر، 1976، اسرار البلاغه، تحقیق عبدالمنعم خفاجی، مصر: مکتبه القاهره.
-         جمال­الدین، محمدالسعید، 1389،ادبیات تطبیقی، ترجمه و تحقیق سعیدحسام پور و حسین کیانی: شیراز، دانشگاه شیراز.
-         حبیبی بسطامی، داریوش، 1396، «بررسی تطبیقی کیفیت تعبیرپردازی در اشعار حافظ و ابن فارض»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام خمینی قزوین.
-         حسن، عبدالله، 1975، مقدمة فی النقد الادبی، الکویت: دار البحوث العلمیة.
-         خرمشاهی، بهاالدین، 1366، حافظ نامه، تهران: انتشارات علمی فرهنگی و سروش.
-         دروچی، زهرا، 1394، «بررسی و مقایسه اسلوب نداء در اشعارابن فارض و حافظ شیرازی و بینامتنی آن با قرآن»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور.
-         دیلمی عبدالعلی، 1389، «بررسی و مقایسه‌ مضامین مشترک عرفانی در شعر حافظ و ابن‌فارض»، رساله دکتری، دانشگاه شهید چمران.
-         زارع درنیانی، عیسی، 1391، «بررسی تطبیقی جلوه‌های عرفانی در اشعار ابن فارض مصری و حافظ» شیرازی، رساله دکتری دانشگاه تربیت معلم.
-         زرقانی، محمدعبدالعظیم، 2005، مناهلالعرفانفیعلومالقرآن، بیروت: دار المعرفه.
-         سلطانیان، سهیلاویوسف فام، عالیه، 1391، غربت روح در مثنوی مولوی،مطالعات نقدادبیپژوهش ادبی؛ش27،صص88-119.
-         شیرازی، احمد، 1371، آئین بلاغت: شرح مختصر المعانى، قم: ناشر(بی­نا).‌
-         عوض الله، محمد، 1999، اللمع البهیة لقواعد اللغة العربیة، دار الارقم للنشر.
-         عیاشی، منذر،1990، مقالات فی الاسلوبیه، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
-         لاینز، جان، 1383، مقدمه ای بر معنا شناسی زبانشناختی، ترجمه حسین واله، تهران: گام نو.
-         محمود غیلان،حیدر، 2006، "الادب المقارن و دور الأنساق الثقافیة فی تطور مفاهیمه و إتجاهاته"، مجله دراسات یمنیة،ینایر-مارس، رقم80، صص 36-57.
-         مرتضوی، منوچهر،1370،مکتب حافظ یا مقدمه بر حافظ‌شناسی، تهران: ستوده. 
-         نشاط، سید محمود،1342، زیب سخن در بدیع فارسی، تهران: شرکت سهامی چاپ و انتشار کتاب ایران.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار