منظومۀ حماسی «رونقِ انجمن» و تأثیرپذیری آن از شاهنامه

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پبام نور، تهران، ایران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

«رونقِ ‌انجمن» منظومه‌ای حماسی دینی به بحر متقارب در 2044 بیت است که شاعری با تخلّص صحبتِ‌لاری در دورۀ قاجار آن را سروده است. لاری در این منظومه، به اقتفای فردوسی رفته و در سرودن آن، علاوه بر پیروی از سنّت مختارنامه‌سرایی، سبک و سیاق شاهنامه را نیز سرمشق اصلی خود قرار داده است. این پژوهش در صدد آن است تا به روش تحلیلی و سندکاوی تأثیرپذیری این منظومه از شاهنامه را نشان بدهد. پژوهش حاضر، همچنین برآن است تا تأثیر شاهنامه را به لحاظ سبک‌شناختی، بر این مثنوی حماسی دینی، در چند بخش از قبیل زبان، ساختار، بیان و محتوا با ذکر و تحلیل شواهد بررسی کند. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد لاری یکی از مختارنامه‌سرایان ادب فارسی است که منظومۀ حماسی خویش را تحت تأثیر شاهنامه سروده و در این راه –به زعم خویش- کاری برتر از فردوسی در سرودن شاهنامه انجام داده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The epic masnavi "RonagheAnjoman" and its influence from the Shahnameh

نویسندگان [English]

  • Sadegh Arshi 1
  • ayoob moradi 2
1 Doctor of Persian language and literature. Payame Noor,University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Payame Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

RonagheAnjoman is an epic-religious epopee in motaghareb rhythm, that is composed of 2044 verses. This epopee is the work of a poet with the pseudonym SohbateLari During the Qajar period. Lari In this epopee, followed Ferdowsi and tradition of to compose Mukhtarnameh Lari has been influenced from the Shahnameh. In addition to the introduce of the Epic masnavi, this study tries to show the Influence from the Shahnameh by Analytical and exploratory method. This study also is intended to study the effect of Shahnameh on these epic , in several parts, including the influence of the style and the book of Shahnameh, Allusions, use of Ferdowsi’s verses in the epopee’s verses, Hemistiches of the Shahnameh and influence  vocabulary and imagery This epopee also will be analyzed from linguistic and literary viewpoints stylistically. The results of this study show that Larry is Mukhtarnameh poet and he composed his Epic masnavi under the influence of Shahnameh and in this way, he has done something superior to Ferdowsi In composing the Shahnameh in his own opinion.
Key words: SohbateLari, RonagheAnjoman, Shahnameh Ferdowsi, Style, Imitation, Influence.
"ronaq anjoman" is an epic religious system in the way of ferdowsi and the tradition of Composing Mokhtarnameh of suhbat larry. The poets of the Qajar era considered the sabak hindi to be decadent and vulgar, so in that period the theory of "literary return" (bazgasht adabi) was formed and recorded in the history of Iranian literature.
A group of scholars considered the art of poets of this period to be wasted and some pointed to the services of poets of this period. Poets and writers of this period tried to produce works similar to those of past poets and writers. Some went to Sa'di, Rumi, Hafiz, and Nizami, and A group also sang following Ferdowsi's epic religious systems. In the meantime, there is an epic religious order called " "ronaq anjoman" in describing a part of Al-Mukhtar's life from Muhammad Baqir suhbat larry. Although such systems are without an ancient and mythical history, they are debatable as part of Iran's epic literature. Mokhtarnamehs and following Shahnameh are also part of the history of Iranian epic literature. Before and after the "ronaq anjoman", there are many regular mokhtarnamehs. The beginning of the writing of persian-related mokhtarnamehs probably dates back to the 10th century AH and continues until now.
The fact that Larry has done something superior than Ferdowsi in writing "ronaq anjoman" shows that he is a follower of Ferdowsi and shahnameh style. The "ronaq anjoman" has remained virtually unknown and no specific research attention has been paid to it. For the anonymity of this epic religious systems, four reasons can be undersert: first, that the "ronaq anjoman" has been published under the supreme court- unknown- larry, and has not been published as a system independent of the Divan, and has remained far from the eyes of epic scholars and literary entries. The second reason is the use of the non- epic combination of "ronaq anjoman", in which other martial arts, noun and The meaning of the name relationships are not clear. The other three (as is often common) the second part of its name does not end with "nama". The fourth reason is that some verses of the system, in terms of language and style, are loose and sometimes weak, and this is itself a reason not to welcome it.
The "ronaq anjoman" is the epic religious system in 2044, a bit of suhbat larry describing a part of al-Mukhtar Abu 'Ubayd al-Thaqafi's life, the events of his life during the martyrdom of Imam al-Husayn (a).
In creating this epic religious system, Lari has considered Shahnameh and, in many cases, has been modeled and influenced by the national epic.
The present article attempts to analyze Larry's adherence to the association's prosperity from Ferdowsi's style in Shahnameh. Many imitations of "ronaq anjoman"'s poet can be considered in the areas of language (vocabulary and composition), structure, expression (rhetoric) and content. Although the prosperity of the Association is a small epic religious system, due to its author's deep familiarity with Shahnameh, it can be discussed in the discussion of imitation and influence of Shahnameh in all of these areas.
In the present study, the levels of language, structure, expression (rhetoric) and larry's epic religious system content of Shahnameh have been investigated and analyzed. The language of the association's prosperity in vocabulary and composition is an imitation of shahnameh. For example, the combinations of argandagorg, chachikman, far shahi and noshdaro are mentioned. The influence of the format, Weight of poetry and epic language in this system also indicates the adherence, influence and modelling of Shahnameh. In the place of this epic religious system, the influence of Shahnameh can also be seen. Larry uses epic language and expression to imitate Ferdowsi. In the verses of the system, sometimes there are direct and sometimes indirect influences of Shahnameh. Larry has also occasionally illustrations with shahnameh names and  War tools. Larry also mentioned Ferdowsi's person and the Book of Shahnameh. In the topic of Shahnameh's allusions, Larry has mentioned the mysterious beast of Shahnameh, «babar bayan»، «tahmtan»، «royintan»، «guftar jamasbi»، «ayagh garshasbi»، jama jam keykhosrow rakhsh, as well as manouchehr and Nariman as allusion. In many cases, Larry has built his verses on verses from Shahnameh. These cases have been formed in some cases, certainly and in some cases, in accordant with the weight and capacity of the The Weight of Shahnameh Poetry for specific words. In general, with caution and probability, the verbal and semantic similarities of such verses should be mentioned on the basis of Shahnameh. The pattern-making, influences and imitations of larry's in the field of association's prosperity from Ferdowsi's Shahnama can be divided into several sections: the effects of the aforementioned field in the areas of language, structure, expression and content have been extensively discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • SohbateLari
  • RonagheAnjoman
  • Shahnameh Ferdowsi
  • Style
  • Imitation
  • Influence
آرین پور، یحیی (1372)،  از صبا تا نیما، تهران: زوار.
آیدنلو، سجّاد (1378)، «رویکردی دیگر به «ببرِ بیان» در شاهنامه»، نامۀ پارسی. شورای گسترش زبان و ادبیات پارسی، سال4. شمارۀ 4. (صص17-5).
آیدنلو، سجّاد (1384)، پهلوان‌نامۀ گرشاسب. چاپ سوم، تهران: اهل قلم.
آیدنلو، سجّاد (1387)، «آشناترین شاعر ادب فارسی با شاهنامه». ادب پژوهی. شمارۀ 6. زمستان. (صص 161-133).
آیدنلو، سجّاد (1390)، دفتر خسروان (برگزیدۀ شاهنامۀ فردوسی). چاپ اول، تهران: سخن.
اَرشی، صادق و گرجی، مصطفی و مرادی، ایّوب (1397)، «بازتاب و عملکرد تلمیحات شاهنامه و منابع پیرامون آن در دیوان صحبت لاری». بلاغت کاربردی و نقد بلاغی. دورۀ3، شمارۀ2، پاییز و زمستان. (صص 26-11).
اَرشی، صادق (1399)، بررسی تاثیر شاهنامه بر شعر مکتب بازگشت عصر قاجار براساس دیوان‌های صحبت لاری، فتحعلی‌خان صبا، قاآنی. سروش و داوری شیرازی. رسالۀ دکتری به راهنمایی دکتر سجّاد آیدنلو و مشاورۀ دکتر مصطفی گرجی و دکتر ایوب مرادی. دانشگاه پیام نور تهران جنوب. تاریخ دفاع: مرداد 1399.
اسدی‌طوسی، علی‌بن‌احمد (1354)، گرشاسب‌نامه. چاپ دوم. به اهتمام حبیب یغمایی. تهران: کتابخانۀ طهوری.
بوشهری‌پور، هرمز (1391)، «صحبت لاری»؛ دانش‌نامۀ زبان‌وادب فارسی، ج4. چاپ اول، تهران: فرهنگستان زبان‌وادب فارسی.  (صص 403-402).
پیامنی، بهناز و زمانی، مریم (1394)، «مقایسۀ تطبیقی شاخص‌های حماسی، و ساختاری اکبرنامۀ حمیدی کشمیری و شاهنامۀ فردوسی». مطالعات شبه قارّه (ویژه‌نامۀ نامۀ فرهنگستان). پاییز و زمستان، شماره 5، (صص 134-107).
جیحونی، مصطفی (1380)، حماسه آفرینان شاهنامه. چاپ اوّل، اصفهان: انتشارات شاهنامه پژوهی.
حکیمی، محمود (1388)، تاریخ معاصر ایران( قاجاریه). چاپ اول، تهران: نامک.
خاتمی، احمد (1371)، سبک هندی و دورۀ بازگشت. چاپ اوّل، تهران: بهارستان.
خاتمی، احمد (1373)، تاریخ ادبیات ایران در دورۀ بازگشت ادبی. ج 2. چاپ اوّل، تهران: موسسۀ فرهنگی و انتشاراتی پایا.
خاتمی، احمد (1374)، پژوهشی در نثر و نظم دورۀ بازگشت ادبی. تهران: پایا.
رزمجو، حسین (1381)، قلمرو ادبیات حماسی ایران. ج1. چاپ اوّل. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
زرّین‌قبانامه (1393)، سراینده: ناشناس. مقدّمه، تصحیح و تعلیقات: سجّاد آیدنلو. چاپ اول. تهران: سخن.
سعدی شیرازی (1363)، گلستان سعدی. به اهتمام محمّدعلی فروغی. چاپ پنجم. تهران: امیرکبیر.
شفیعی‌کدکنی، محمّدرضا (1380)،  ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت. تهران: سخن.
شفیعی‌کدکنی، محمّدرضا (1389)، «حماسه‌ای شیعی از قرن پنجم». ضمیمۀ آیینۀ میراث. دورۀ جدید. سال هشتم. ضمیمۀ20. 1389، (صص176-93).
شمشیرگرها، محبوبه (1390)، «بررسی سبک‌شناسانۀ حماسه‌های دینی در ادب پارسی». مجلّه تاریخ ادبیات، شمارۀ 3/64. (صص 133-160).
شمیسا، سیروس (1371)،  فرهنگ تلمیحات. چاپ سوم. تهران: فردوس.
شمیسا، سیروس (1374)، کلّیات سبک‌شناسی. چاپ سوم. تهران: فردوس.
صحبتِ‌لاری، محمّدباقر (بی‌تا)، (تاریخ مقدمۀ ناشر: آذر 1333). دیوان صحبت‌ِلاری. چاپ اوّل. شیراز: چاپخانۀ معرفت.
صحبتِ‌لاری، محمّدباقر (1392)، رونق انجمن(مختارنامه). تصحیح: دکتر مرتضی چرمگی عمرانی. چاپ اوّل، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
عبدی، محمّد(پرویز) (1345)، «سیری در دیوان صحبت لاری». مجلّۀ مهر. شمارۀ 140. شماره 12. (صص 806-805).
غفاری، نازنین (1398)، «نگاهی به مختارنامه‌های منظوم ادب فارسی». نشریۀ ادبیات پایداری (دانشکدۀ ادبیات شهید باهنر کرمان). سال یازدهم. شمارۀ بیستم. بهار و تابستان. (صص124-103).
فتوحی رودمعجنی، محمود (1392)، سبک‌شناسی نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها. چاپ دوم. تهران: سخن.
فردوسی، ابوالقاسم (1386الف)،  شاهنامۀ فردوسی. به کوشش دکتر سعید حمیدیان. تک‌جلدی. چاپ دهم. تهران: قطره.
فردوسی، ابوالقاسم (1386ب)، شاهنامه. 8ج. چاپ اول. تصحیح جلال خالقی مطلق دفتر ششم با همکاری محمود امیدسالار و دفتر هفتم با همکاری ابوالفضل خطیبی. تهران: مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی.
فردوسی، ابوالقاسم (1394)، شاهنامه. پیرایش جلال خالقی مطلق. 4ج، چاپ اوّل، تهران: سخن.
فرشیدورد، خسرو (1362)، دربارۀ ادبیات و نقد ادبی. ج1، چاپ اول، تهران: امیرکبیر.
فسایی، حسن‌بن‌حسن (1392)، فارسنامۀ ناصری. ج2. تصحیح و تحشیۀ دکتر منصور رستگار فسایی. چاپ پنجم، تهران: امیرکبیر.
کزازی، میرجلال الدین (1383)،  آب و آیینه (جستارهایی در ادب و فرهنگ). تبریز: آیدین.
معین، محمد (1391)، فرهنگ فارسی (جلد پنجم و ششم اعلام). چاپ بیست و هفتم. تهران: امیرکبیر.
نظامیِ‌عروضی سمرقندی (1346)، چهارمقاله. به تصحیح و اهتمام دکتر محمّد معین. تهران: امیرکبیر.
یوشیج، نیما (1355)، ارزش احساسات. تهران: انتشارات گوتنبرگ.