نگاه مولانا به طبیعت در غزلیات شمس تبریزی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه ادبیات،دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری ادبیات،دانشگاه شهیدباهنر کرمان

.

چکیده

با مطالعه در شعر فارسی ملاحظه می‌شود که شعرا از گذشته تا به امروز در اشعار خود از عناصر طبیعت برای مقاصد متفاوتی همچون توصیف، مدح، ذم، تغزل، و مرثیه استفاده کرده‌اند. هدف از نگارش این مقاله بررسی نقش طبیعت و عناصر آن و میزان کاربرد صور خیال برساخته از عناصر طبیعی در غزلیات دیوان کبیر است.
نمود طبیعت در غزلیات مولانا چشمگیر است. این حضور هم ازلحاظ تعداد ابیات و هم ازنظر تنوع عناصر طبیعی به‌کاررفته درخور توجه است. کثرت توجه مولانا به طبیعت، علاوه بر آن‌که معلول ذوق شاعرانه و مطالعۀ فراوان اوست، آگاهی مولانا از امکانات لفظی و تأثیربخشی مظاهر طبیعت را به‌نمایش می‌گذارد. می‌توان گفت نگاه غالب در اشعار مولانا، نگاهی برگرفته از فرهنگ اسلامی و قرآن است. او به اکثر عناصر طبیعی از دید تازه‌‌ای نگریسته و از آن‌ها برای بیان مقاصد تعلیمی و عرفانی خود بهره برده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Mowlana’s View of the Nature in Ghazalīyāt-i Shams Tabrizi

نویسندگان [English]

  • Kazem Dezfoulian 1
  • Mohammad Rashidi 2
1 Professor of the Persian Language and Literature Department, Shahid Beheshti University,
2 Ph.D Candidate of the Persian Language and Literature
چکیده [English]

By investigating into the Persian poetry, we find out that the poets have used natural elements for various purposes, such as describing, praising, criticizing, etc.
The purpose of this research is to investigate the role of nature and its elements, and to find to what extent the imagery based on natural elements is used in Shams Tabrizi's divan.
The appearance of nature in Ghazalīyāt-i Shams is numerous. This presence is noticeable both in the number of verses and variety of the natural elements used. The Mowlana's high attention to nature which is the result of his poetic taste and abundant reading demonstrates Mowlana’s awareness of the verbal facilities and the impact of nature. His view of the nature is based on Islamic culture and the Qur'an. He has observed natural elements from a different perspective and used them to express his educational and spiritual purposes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nature
  • Mowlana
  • Ghazalīyāt-i Shams Tabrizi

مراجع

منابع
قرآن کریم (1385). ترجمۀ ابوالفضل بهرام‌پور، تهران: آوای قرآن.
ابوالقاسمی، مریم (1383). اصطلاحات و مفاهیم عرفانی دیوان شمس، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
پورنامداریان، تقی (1385). داستان پیامبران در کلیات شمس، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
دهخدا، علی‌اکبر (1370). لغت‌نامه، تهران: مؤسسة لغت‌نامة دهخدا.
زمانی، کریم (1384).  شرح جامع مثنوی، تهران: اطلاعات.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1383). صور خیال در شعر فارسی، تهران: آگه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1379). موسیقی شعر، تهران: آگه.
مولوی، جلال‌الدین بلخی (1367). دیوان کبیر، تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
مولوی، جلال‌الدین بلخی (1375). مثنوی معنوی، تصحیح نیکلسون، تهران: پژوهش.
مولوی، جلال‌الدین بلخی (1388). غزلیات شمس تبریز، مقدمه، گزینش و تفسیر محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار