نقدی بر فرهنگ انجمن‌آرای ناصری

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای ادبیات،پژوهشگاه علوم انسانی

2 استاد پژوهشگاه علوم انسانی

چکیده

رضا‌قلی‌خان هدایت یکی از مفاخر ادبی معاصر است. فرهنگ انجمن‌آرای ناصری از جملة آثار و تألیفات اوست. این فرهنگ در سه بخش تألیف شده است: مقدمه، واژگان، و کنایات. این فرهنگ، در اصل، به تبع فرهنگ جهانگیری، برهان قاطع، و دیگر فرهنگ‌های پیش از خود نوشته شده است. متأسفانه، برخی واژه‌های دساتیری از این فرهنگ و برهان قاطع وارد زبان فارسی و اشعار استادان شعر، همچون شیبانی و ادیب‌الممالک فراهانی، شده است که باعث برهم‌زدگیِ واژگان زبان فارسی شده است. ولیکن، فرهنگ انجمن‌آرا دارای اشعار و شاهد‌مثال‌های بسیار ارزشمندی است. همچنین، نقدهای عالمانة مؤلف در جای جای این فرهنگْ رنگ و بوی انتقادی و فضایی تازه به این فرهنگ داده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Review of Anjoman Ara-ye Nasseri Dictionary

نویسندگان [English]

  • Bahman Afshani Aqajari 1
  • Abolqasem Radfar 2
1 Ph.D in Persian Language and Literature, Research Institute for Humanities and Cultural Studies
2 Professor, Research Institute for Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

Reza Qoli Khan Hedayat is a contemporary literary figure. He has many works and writings, among which one can refer to his Anjoman Ara-yi Nasseri dictionary. The dictionary is made up of three parts; introduction, words section, and ironies section. The dictionary, in fact, follows Jahangiri dictionary and Burhan-e Qate'''''''' and other dictionaries compiled prior to that of his. Unfortunately, some instruction words from this dictionary and Burhan-e Qate'''''''' have entered the Persian Language and poems by masters of poetry including Sheibani and Adib ul-Mamalek Farahani, which has caused confusion in Persian language vocabulary. However, Anjoman Ara dictionary includes many valuable poems and examples as well as wise criticisms by the author in various parts of it, giving the dictionary a critical mood.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reza Qoli Khan
  • Hedayat
  • Review
  • Anjoman Ara Dictionary
  • Instruction
  • Zand and Pazand

مراجع

منابع
آل داود، سیدعلی (1385). «انجمن‌آرای ناصری»، فرهنگ آثار ایرانی ـ ایرانی، به سرپرستی احمد سمیعی (گیلانی)، ج 1، تهران: سروش.
آرین‌پور، یحیی (1379). از صبا تا نیما، تهران: زوار.
اسدی طوسی، ابومنصور علی ابن احمد (1391). لغت فرس، به تصحیح و اهتمام عباس اقبال آشتیانی، تهران: اساطیر.
اصفهانی، سروش (1340). دیوان، تصحیح محمدجعفر محجوب، با مقدمة جلال‌الدین همایی، تهران: امیرکبیر.
الحسینی المدنی التتوی، عبدالرشید بن عبدالغفور (۱۳۳۷). فرهنگ رشیدی، تصحیح محمد عباسی، کتاب‌فروشی باران.
انجوی شیرازی، میرجمال‌الدین حسین بن فخرالدین حسن (1351). فرهنگ جهانگیری، ویرایش رحیم عفیفی، مشهد.
پادشا محمد متخلص به شاد (1335). فرهنگ آنندراج، به کوشش محمد دبیرسیاقی، انتشارات کتابخانة خیام.
پورداوود، ابراهیم (1326). فرهنگ ایران باستان، تهران: انجمن ایران‌شناسی.
حسن‌دوست، محمد (1383). فرهنگ ریشه‌شناسی زبان فارسی، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
خلف تبریزی، محمدحسین (1357). برهان قاطع، به اهتمام محمد معین، تهران: امیرکبیر.
«داستان‌های تاریخی امیرکبیر و مرحوم هدایت» (۱۳۲۶). مجلة یادگار، ش 34.
دبیرسیاقی، محمد (1368). فرهنگ‌های فارسی و فرهنگ گونه‌ها، تهران: اسپرک.
دهخدا، علی‌اکبر (1337). لغت‌نامه، تهران: سازمان لغت‌نامه.
رادفر، ابوالقاسم (1357). «بررسی مطالب دستوری انجمن‌آرای ناصری»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، به راهنمایی خسرو فرشیدورد، تهران: دانشکدة ادبیات و علوم انسانی تهران.
رودکی، ابوعبدالله (1374). دیوان، تصحیح منوچهر دانش‌پژوه، تهران: توس.
ریاحی، محمدامین (1374). گل‌گشت در شعر و اندیشة حافظ، تهران: علمی.
سعدی، مصلح‌الدین (1385). کلیات سعدی، تصحیح محمد فروغی، تهران: هرمس.
سیستانی، فرخی (1388). دیوان، تصحیح محمد دبیرسیاقی، تهران: زوار.
شمس منشی، محمد بن هندوشاه (1355). صحاح‌الفرس، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
عقیلی خراسانی، محمدحسین (1326). مخزن‌الادویه، تهران: سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی.
مختاری، عثمان (1357). دیوان، تصحیح جلال‌الدین همایی، تهران: علمی و فرهنگی.
فاروقی، ابراهیم قوام (1385). شرفنامة منیری، تصحیح حکیمه دبیران، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مدبری، محمود (1370). شرح و احوال شاعران بی‌دیوان در قرن 3، 4، 5، تهران: پانوس.
مدرسی، میرزا محمدعلی (1349). ریحانةالادب (فی تراجم المعروفین بالکنیه و اللقب)، تبریز: شفق.
معین، محمد (1378). فرهنگ فارسی معین، تهران: امیرکبیر.
نفیسی، علی‌اکبر (1355). ناظم‌الاطباء، کتاب‌فروشی خیام.
هدایت، رضاقلی‌خان (1288). فرهنگ انجمن‌آرای ناصری، چاپ افست اسلامیه.
هدایت، رضاقلی‌خان (1340). مجمع‌الفصحا، تصحیح مظاهر مصفا، تهران: امیرکبیر.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار