«سفر» و اهداف و آداب آن در نزد صوفیان از قرن اول تا قرن نهم ه. ق.

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی، دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

3 دانش آموختة دکترای زبان و ادبیات فارسی

چکیده

سفر از سنتهای دیرینه در اندیشه صوفیانه است. با نگاهی به پیشینۀ این سنت در منابع اسلامی، در می یابیم که صوفیه برای سفرهای خود اهداف و کارکردهای خاصی قائل بودند که می‌توان بر مبنای آن سفرهای آنها را دسته‌بندی و تعریف نمود. در این مقاله با بررسی منابع اصلی صوفیه از قرن اول تا قرن نهم این اهداف و کارکردها را در دو بخش بیرونی و درونی استخراج نموده و به بررسی آدابی، ماجراها و حکایاتی پرداخته ایم  که در کتب تصوف متناسب با هر یک از این انواع روایت شده است. نتیجة این پژوهش نشان می‌دهد که در طول این نه قرن سفرهای صوفیه از حیث کمیت ، کیفیت ، اهداف و کارکردها یکسان نبوده است. تلاش نمودیم صوفیان مسافر را در هر قرن معرفی و اهداف آنها را نشان دهیم و از اتفاقات خاص این سفرها که صوفیان بدان اشارت کرده اند ، یاد کنیم . روش ما در این پژوهش روش کتابخانه ای بوده است و با توجه به یافته های پژوهش می‌توان گفت که سیر آفاق در مقایسه با سیر انفس از اهمیت ثانویه برخوردار بوده و هدف اصلی از سیر آفاق نیز شناخت و تزکیة نفس یا سیر در آن بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

"Travel" and its goals and customs in the eyes of Sufis From the first century to the ninth century

نویسندگان [English]

  • . . 1
  • . . 2
  • Azadeh Molayi 3
1 .
2 .
3 Ph.D Student of Persian Language and Literature at Institute for Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

Travel is a long-standing tradition in Sufi thought. Looking at the background of this tradition in Islamic sources, we find that the Sufis had specific goals and functions for their travels, based on which their travels can be categorized and defined. In this article, by examining the main sources of Sufism from the first to the ninth century, we have extracted these goals and functions in both external and internal parts, and we have studied the etiquettes, stories and anecdotes that have been narrated in Sufi books appropriate to each of these types. Is. The results of this study show that during these nine centuries the travels of Sofia have not been the same in terms of quantity, quality, goals and functions. We tried to introduce the traveling Sufis in each century and their goals, and to mention the special events of these journeys that the Sufis have referred to. Our method in this research has been the library method and according to the research findings, it can be said that the journey of the horizon is of secondary importance compared to the journey of the soul and the main purpose of the journey of the horizon has been to know and cultivate the soul or garlic in it.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sofia
  • Travel
  • Sufis

مراجع

ابن عربی، محمدبن علی(1381) فتوحات مکیه. ترجمۀ محمد خواجوی. تهران: انتشارات مولی.
باخرزی، ابوالمفاخر یحیی(1358) اوراد الاحباب و فصوص الآداب. به کوشش ایرج افشار. تهران: انتشارات فرهنگ ایران زمین.
برتلس ، یوگنی ادواردویچ (1336) تصوف و ادبیات تصوف . ترجمه سیروس ایزدی . تهران : امیرکبیر .
 بلعمی، ابوعلی محمدبن محمد(1378) تاریخ بلعمی. تصحیح ملک­الشعرای بهار. چ 5. تهران: انتشارات زوار.
ثواقب ، جهانبخش و رحمانی ، محمد جواد (1388) سیر و سیاحت در قرآن مجید . چ 2 . قم : بوستان کتاب قم .
جامی، نورالدین عبدالرحمان(1375) نفحات ­الانس من حضرات القدس، مقدمه ، تصحیح و تعلیقات محمود عابدی،  تهران، انتشارات اطلاعات.
 مولانا عبدالرحمان بن احمد(1336) نفحات ­الانس. به تصحیح و مقدمه و پیوست مهدی توحیدی­پور. تهران: کتابفروشی محمودی.
سرّاج طوسی، ابونصر(1382) اللّمع فی التصوف. تصحیح و تحشیۀ رینولد نیکلسون. ترجمۀ مهدی محبتی. تهران: انتشارات اساطیر.
سهروردی، عمربن محمد(1364) عوارف المعارف. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
 سهلگی، محمد بن علی(1384) دفتر روشنایی: از میراث عرفانی بایزید بسطامی. ترجمۀ دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.
شبستری، محمود بن عبدالکریم(1365) مجموعه آثار شیخ محمود شبستری: گلشن راز، سعادت نامه، حق الیقین- مرآة المحققین، مراتب العارفین. تصحیح صمد موحد. تهران: طهوری.
عبادی، مظفربن اردشیر(1347) التصفیه فی احوال المتصوفه، صوفی نامه. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
عطار نیشابوری، شیخ فریدالدین محمد (1390) تذکرة الاولیا. بررسی، تصحیح متن، توضیحات و فهارس از دکتر محمد استعلامی. چ 22. تهران: انتشارات زوار.
عطار نیشابوری، شیخ فریدالدین محمد ( 1905- 1907) تذکره الاولیاء ، به سعی و اهتمام و تصحیح رنولد الن نیکلسن ، دو مجلد، لیدن ، مطبعه بریل.
غزالی، ابوحامد محمد(1364)احیاء علوم الدین. ترجمۀ مویدالدین محمد خوارزمی. چ2. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
فولتس، ریچارد. زمستان (1386) «آیین بودا در ایران». ترجمۀ ع پاشایی. فصلنامه هفت آسمان، شماره 36، صص 81 – 96.
قشیری، عبدالکریم بن هوازن(1388) رسالۀ قشیریه. ترجمۀ ابوعلی حسن بن احمد عثمانی. تصحیح و استدراک بدیع الزمان فروزانفر. چ 10. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
قیصری، ابراهیم(1382) از همیشه تا جاویدان (برگزیدۀ متون عرفانی ). تهران: توس.
ماسینیون، لوئی(1330) منصور حلاج و قوس سرگذشت او. ترجمه عبدالغفور فرهادی کابلی: بی نام .
مایر، فریتس(1378) ابوسعید ابوالخیر:حقیقت و افسانه. ترجمۀ مهرآفاق بایبوردی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
مجتبائی، فتح الله(1358) «عرفان پیر هرات». مقالات و بررسی­ها، شمارۀ 32 و 33 ، صص 11 – 40 .
مستملی بخاری، ابوابراهیم اسماعیل بن محمد(1363) شرح التّعرف لمذهب التصوف. با مقدمه و تصحیح و تحشیۀ محمد روشن. تهران: انتشارات اساطیر.
مولایی، آزاده(1391) سیر آفاق و انفس در تصوف و عرفان از ابتدا تا قرن نهم. رسالة دکتری رشتة زبان و ادبیات فارسی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
مینوی، مجتبی(1372) احوال و اقوال شیخ ابوالحسن خرقانی. چ 5. تهران: طهوری.
ناشناخته(1389) هزار حکایت صوفیان. مقدمه و تصحیح و تعلیقات حامد خاتمی پور. 2 ج. تهران: سخن.
نیکولسون، رینولد( 1357) پیدایش و سیر تصوف. ترجمۀ محمد باقر معین. تهران: انتشارات توس.
 هجویری، علی بن عثمان(1389) کشف المحجوب. تصحیح دکتر محمود عابدی. چ 6. تهران: انتشارات سروش .
یعقوبی، ابوالقاسم. زمستان (1376) «گردشگری در قرآن». فقه، شمارۀ 14، صص 55 – 80 .

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار