تحلیل موضوعی کاربرد «ارنی» و «لن ترانی» در شعر شاعران پارسی گوی با تأکید بر اشعار عرفانی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشکده زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

داستان زندگی انبیای الهی همواره در شعر شاعران فارسی زبان بازتاب داشته و هر یک از آنان به تناسب موضوع و برای مقصودی خاص به این داستان ها در شعر خود توجه نموده است. در این بین، وقایع زندگی حضرت موسی(ع)در مقام پیامبری که نامش بیش از سایر پیامبران الهی در قرآن مجید آمده ، بازتاب ویژه ای در اشعار این شاعران داشته است. از میان وقایع مختلف زندگی این نبی الهی، حادثۀ میقات و ماجرای «ارنی» گفتن وی و «لن ترانی» شنیدن او از خداوند، بیشتر از دیگر وقایع زندگی او مورد تفسیر و تحلیل قرار گرفته است. از طرفی، بازتاب این واقعه به نظر در متون عرفانی منظوم و منثور فارسی بیش از دیگر متن ها بوده است؛ کمتر متن عرفانی را می توان یافت که به بهانه ای این پرسش و پاسخ را دستمایه ای برای طرح یک موضوع یا مسئلۀ خاص عرفانی قرار نداده باشد. افزون بر این، این واقعه در اشعار غیرعرفانی فارسی نیز منعکس شده که از منظرهایی دیگر بدان پرداخته اند. در این مقاله برآنیم با روش تحلیل مقایسه ای متن به بررسی و تحلیل موضوعی بازتاب «ارنی» و «لن ترانی» در شعر شاعران پارسی گوی بپردازیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Thematic Analysis of the Use of "Aerni" and "Lan Trani" in the Persian Poetry Poetry With emphasis on the mystical poetry

نویسندگان [English]

  • Yosef Mohamadnejad 1
  • Saeed Mazroian 2
1 Assistant Professor, Research Institute of Persian Language and Literature, Institute of Humanities and Cultural Studies
2 Master's degree student in Persian language and literature, Institute of Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

The story of the life of divine prophets has always been reflected in the poetry of the Persian-speaking poets, and each of them has paid attention to the theme and purpose of these stories in his poetry. In the meantime, the events of the life of Prophet Moses, whose name is mentioned more than any other divine prophets in the Holy Quran, have had a special reflection on the poetry of these poets. Among the various events of this divine prophet's life, the event of "Areni" and "Lan Trani" hearing of God have been interpreted and analyzed more than any other event in his life. On the other hand, this event seems to have been reflected in Persian mystical texts and prose more than any other text; less mystical text can be found that does not place this question and answer as a means of articulating a particular mystical subject or issue. In addition, this event is also reflected in Persian mystical poems that have dealt with it from other perspectives. In this article, by comparative analysis of the text, we are going to examine the thematic analysis of the reflections of "Areni" and "Lan Trani" in the poems of Persian poets.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arnie
  • Lan Trani
  • Meqat
  • Moses
  • Seeing
  1. ابواسحق نیشابوری(۱۳۸۲)، قصص الانبیاء، به اهتمام حبیب یغمایی، تهران:انتشارات علمی و فرهنگی
  2. اژه ای، تقی و نفیسه آقاخانی(۱۳۹۶)، «تحلیل بازتاب آیۀ تجلی در متون عرفانی فارسی تا پایان قرن هفتم»، نشریۀ علمی- پژوهشی پژوهش های ادب عرفانی(گوهر گویا)، سال یازدهم، شمارۀ چهارم
  3. امیر خسرو دهلوی،دیوان کامل امیر خسرو دهلوی(۱۳۶۱)، به کوشش م.درویش، با مقدمۀ سعید نفیسی، چاپ دوم، تهران: سازمان انتشارات جاویدان
  4. امیری خراسانی، احمد و دیگران (1396)، «کارکردهای داستان حضرت موسی در شعر سبک خراسانی و عراقی»، نشریۀ پژوهش های ادبی- قرآنی
  5. بیدل دهلوی، عبدالقادر بن عبدالخالق (۱۳۸۶)، مقدمه و ویرایش محمد سرور مولایی(۳جلد)، تهران : علم
  6. پورجوادی، نصرالله(۱۳۷۵)‌، رؤیت ماه در آسمان؛ بررسی تاریخی مسئلۀ لقاء الله در کلام و تصوف، تهران : مرکز نشر دانشگاهی
  7. پورنامدریان، تقی(۱۳۸۵)، داستان پیامبران در کلیات شمس،[ویرایش۲] ، جلد اول(چاپ سوم)، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی
  8. پورنامداریان، تقی(۱۳۶۸)، «شهود زیبایی و عشق الهی»، نشریۀ فرهنگ، شماره ۴ و ۵
  9. تفضلی، احمد(۱۳۵۴)، مینوی خرد، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران

10. جلابی هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان(۱۳۵۸)، تصحیح ژوکوفسکی، تهران : طهوری

11. خاقانی، افضل‌الدّین بدیل بن علی(۱۳۸۲)، دیوان خاقانی شروانی، تصحیح ضیاء الدین سجادی، تهران: زوار

12. خواجوی کرمانی، ابوالعطا کمال الدین(۱۳۶۹)، دیوان اشعار خواجو کرمانی، به تصحیح احمد سهیلی خوانساری، چاپ دوم، تهران: چاپ مروی

13. دادبه، اصغر(۱۳۶۵)، «آرای کلامی فخر رازی»، مجلۀ معارف ، دورۀ سوم

14. ساوجی، جمال الدین سلمان(۱۳۷۱) ، دیوان ، مقدمه و تصحیح زنده یاد ابوالقاسم حالت، به کوشش احمد کرمی، بی جا : سلسله نشریات ما

15. سبحانی، جعفر(1411ه.ق)، البحوث فی الملل و النحل، ج۲، چاپ دوم، تهران: انجمن اداره حوزه علمیه

16. سعدسلمان، مسعود(۱۳۳۹)، دیوان به تصحیح رشید یاسمی، بی جا : موسسه چاپ و انتشارات پیروز

17. سعدی شیرازی، مشرف الدین مصلح بن عبدالله(۱۳۸۵)، کلیات، تصحیح محمد علی فروغی،تهران : هرمس

18. سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم(۱۳۴۱)، دیوان با مقدمه و حواشی و فهرست.به سعی و اهتمام مدرس رضوی، تهران : انتشارات ابن سینا

19. صائب تبریزی، میرزا محمد علی(۱۳۶۴)، دیوان، به کوشش محمد قهرمان، جلد اول، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی

20. صائب تبریزی، میرزا محمد علی(۱۳۶۶)، دیوان، به کوشش محمد قهرمان، جلد سوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی

21. صائب تبریزی، میرزا محمد علی (۱۳۶۸)، دیوان، به کوشش محمد قهرمان، جلد پنجم، تهران: انشارات علمی و فرهنگی

22. صائب تبریزی، میرزا محمد علی (۱۳۷۴)، دیوان، به کوشش محمد قهرمان، جلد ششم، چاپ دوم، تهران : انتشارات علمی و فرهنگی

23. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم(۱۹۸۱)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، الطبعه الثالثه، بیروت : دار احیاء التراث العربی

24. عرفی شیرازی، جمال الدین محمد(۱۳۶۹)، کلیات اشعار مولانا عرفی شیرازی، به کوشش جواهری، تهران : کتابخانۀ سنایی

25. عطار نیشابوری، فریدالدین ابوحامد محمد (۱۳۵۵)، تذکره الاولیاء، تصحیح محمد استعلامی، تهران : انتشارات زوار

26. عطار نیشابوری، نیشابوری، فریدالدین ابوحامد محمد (۱۳۵۹)، دیوان، حواشی و تعلیقات از م.درویش، چاپ دوم: سازمان چاپ و انتشارات جاویدان

27. عین القضات همدانی، عبدالله بن محمد بن علی میانجی(1377)، رسالۀ لوایح، مصحح رحیم فرمنش، تهران: کتابخانۀ منوچهری

28. فرخی سیستانی،ابوالحسن علی بن جولوغ (۱۳۱۱)،دیوان حکیم فرخی سیستانی، تصحیح علی عبدالرسولی، تهران: مطبعه مجلس

29. فعالی، محمد تقی(۱۳۸۷)، تجربۀ دینی و مکاشفۀ عرفانی، چاپ سوم، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه و فرهنگ و اندیشۀ اسلامی

30. فیض کاشانی، محسن(۱۳۵۴)، کلیات اشعار مولانا فیض کاشانی، تصحیح محمد پیمان، تهران: کتابخانه سنایی

31. قاآنی شیرازی ،میرزا حبیب الله بن میرزا گلشن(۱۳۳۶)، دیوان حکیم قاآنی شیرازی، با تصحیح و مقدمه به قلم محمد جعفر محجوب، تهران : موسسه مطبوعاتی امیرکبیر

32. قشیری، عبدالکریم بن هوازن (۱۳۹۰)، رسالۀ قشیریه، تصحیح و تعلیقات مهدی محبتی، تهران : هرمس

33. کمال الدین اسماعیل  بن محمد بن عبدالرزاق اصفهانی(۱۳۴۸)، دیوان، تصحیح حسین بحرالعلومی، تهران: دهخدا

34. لاهیجی، شمس الدین محمد بن یحیی(1366)، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، با مقدمۀ کیوان سمیعی، تهران: کتابفروشی محمودی

35. محتشم کاشانی، کمال الدین(۱۳۸۰)، هفت دیوان محتشم کاشانی با مقدمه، تصحیح و تعلیقات عبدالحسین نوایی و مهدی صدری، جلد دوم، تهران: میراث مکتوب

36. محلی، جلال الدین محمد ابن احمد ؛ سیوطی،جلال الدین عبدالرحمن(۱۳۹۳)، تفسیر جلالین، مترجم حسین رستمی، جلد اول، نشر ارومیه : حسینی اصل

37. مشکور، محمد جواد(۱۳۶۸) ، سیر کلام در فرق اسلامی ، تهران : انتشارات مشرق

38. مشیدی، جلیل(۱۳۷۶)، رویت حق در نظر مولوی، مجلۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران( شماره 141 تا 145)

39. مکارم شیرازی، ناصر(۱۳۸۵)، قصه های قرآن، چاپ پنجم، تهران : دارالکتب الاسلامیة

40. مولوی، جلال الدین محمد(13۷۶). کلیات شمس یا دیوان کبیر، با تصحیحات و حواشی بدیع‌الزمان فروزانفر، چاپ چهاردهم، تهران: امیرکبیر

41. نظامی گنجوی، الیاس الدین محمد(۱۳۸۷)، فرهنگ موضوعی ادب پارسی ویژه خسرو شیرین، تصحیح و تألیف قادر فاضلی، تهران : فضیلت علم

42. نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف(۱۳۹۲)، برگزیده مخزن الاسرار، به کوشش تقی پورنامداریان و مصطفی موسوی، تهران‌: نامک

43. وحشی بافقی، کمال الدین(۱۳۹۲)، دیوان اشعار، با مقدمه سعید نفیسی، تهران: نشر ثالث

44. ولی محمد آبادی، مهدیه(۱۳۹۰)، بررسی رویت خدا در اشعار عرفانی فارسی با توجه به آیه‌ی میقات، پایان نامه کارشناسی ارشد، اردکان : دانشکده ادبیات و علوم انسانی