ساختارهای شرطی گلستان سعدی و کارکردهای بلاغی- معنایی آن‌ها

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس

2 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

3 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

چکیده

گلستان سعدی به مثابۀ یکی از امهات متون نثر پارسی، از جنبۀ بلاغی و زبانی، متنی بسیار غنی است. در پژوهش حاضر، انواع ساختارهای شرطی ("اگر" و متعلقات آن) به مثابه ابزارهایی مؤثر در بلاغت و معنا در گلستان سعدی بررسی و تحلیل شده است. مدعای اصلی پژوهش حاضر این است که اولاً گزاره­های شرطی کتاب گلستان، از حیث ساختاری دارای تنوع هستند و ثانیاً این گزاره­ها، نقش مهمی را از لحاظ معنایی و بلاغی در کتاب گلستان ایفا کرده­اند. برای اثبات این مدعا، انواع ساختارهای شرطی به­کار رفته در کتاب گلستان، از لحاظ ساختاری مورد بررسی قرار گرفته است و کارکردهای معنایی هریک از این ساختارها، واکاوی شده است. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که گزاره­های شرطی در گلستان، از حیث ساختاری و اغراض بلاغی- معنایی در 14 مدل مختلف قابل دسته­بندی هستند و اغراض بلاغی مختلفی همچون: تشبیه، توصیف، ربط، التزام و ... را دربرمی­گیرند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conditional structures of The Gulistan of sa'di and their rhetorical-semantic functions

نویسندگان [English]

  • Reza Refaee 1
  • Mohamad Javad Mahdavi 2
  • milad navidpoor 3
1 PhD student in Persian language and literature, Tarbiat Modares University
2 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Ferdowsi University of Mashhad
3 Master of Persian Language and Literature
چکیده [English]

The Gulistan of sa'di ,as one of the most important Persian prose texts, is richly textual in rhetorical and linguistic terms. In this research, various types of conditional structures ("if" and their belongings) and their rhetorical and semantic functions have been analyzed in the Gulistan. The main claim of the present research is that, firstly, the conditional propositions of the Gulistan are structurally diverse and, secondly, these statements played a significant semantic and rhetorical role in The Gulistan. To substantiate this claim, various conditional structures that used in The Gulistan have been structurally investigated, and then the rhetorical and semantic functions of each of these structures have been analyzed.
The results of this research show that conditional propositions in The Gulistan are structurally and semantically rhetorical in 14 different models and have different rhetorical features such as simile, description, relevance, Obligation , etc.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sa'di
  • The Gulistan
  • conditional structures
  • literary language
  • rhetoric

مراجع

ابن­الرسول، سید محمدرضا و همکاران ( 1395). «رابطۀ معنایی جمله­وارۀ پایه و پیرو در جمله­های شرطی زبان فارسی». نشریۀ ادب فارسی، دورۀ 6. ش 1. صص 93- 112.
اژه­ای، محمدعلی ( 1366). « قضایای شرطیه و چگونگی صدق و کذب آن­ها»، نشریۀ معارف، دورۀ 4. ش 1. صص 165- 183.
اکبری­زاده، محسن ( 1397). « تحلیل فرا زبانی گلستان سعدی». پژوهشنامۀ نقد ادبی و بلاغت. دورۀ 7. ش1. صص 1- 20.س
تمیم­داری، احمد و صدری، نیره ( 1393). « مطالعۀ سبک­شناختی وجه نمایی در گلستان سعدی در چارچوب دستور نقش­گرای نظام­مند»، نشریۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش 33. صص141- 181.
حسینی سروی، نجمه و همکاران ( 1395). «شگردهای خلق ایجاز هنری در گلستان سعدی». نشریۀ نقد بلاغی و بلاغت کاربردی، دورۀ 2. ش1. صص 89- 106.
زاهدی، زین­الدین (1346). علم­البلاغه: در فن معانی، بیان، بدیع، مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد.
زرین­کوب، عبدالحسین ( 1374). دفتر ایام، تهران: انتشارات علمی.
سعدی، مصلح بن عبدالله ( 1385). کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: هرمس.
شعیری، حمیدرضا ( 1381). مبانی معناشناسی نوین، تهران: سمت.
صالح مازندرانی، محمدهادی­بن محمد ( 1376). انوارالبلاغه، به کوشش محمدعلی غلامی­نژاد، تهران: میراث مکتوب.
صفا، ذبیح­الله ( 1369). تاریخ ادبیات در ایران، جلد سوم، بخش دوم، تهران: فردوس.
فاضل تونی، محمدحسین (1360). منطق، تهران: انتشارات مولی.
فتوحی رودمعجنی، محمود (1391). سبک­شناسی ( نظریه­ها، رویکردها و روش­ها)، تهران: سخن.
گوکر، کریستوفر (1392). واژه­ها بدون معنی، ترجمۀ کوروش صفوی، تهران: علمی.
گیررتس، دیرک ( 1393). نظریه­های معنی­شناسی واژگانی، ترجمۀ کوروش صفوی، تهران: علمی.
مطهری، مرتضی ( 1381). کلیات علوم اسلامی ( منطق، فلسفه)، تهران: بنیاد علمی و فرهنگی شهید مطهری.
نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد ( 1376). اساس­الاقتباس، تصحیح محمدتقی مدرس رضوی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.­­­­
Halliday, M.A.K. (1987). An introduction to functional grammer. Arnold.
Simpson, paul. ( 1993). Language, Ideology and point of view. London: Routledge.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار