مراودات بینافرهنگی: صورتبندی مفهوم «سخنوری» در ایرانِ سده‌های میانه و مصر باستان(با تکیه بر دو کتاب آموزه‌های پتاح حوتپ و قابوس نامه)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه نیشابور

چکیده

پژوهش حاضر، بر آن است تا نشان دهد که برای تدوین اصول بلاغت و سخنوری در جهان اسلام، باید به منابعی جز منابع رسمی بلاغت مراجعه کرد. یکی از این منابع، مجموعه متونی است که به«ادبیات حکمی» یا «اندرزنامه»­ها شهرت دارد. برخی از متون متعلق به این ژانر ، حاوی اصولِ بنیادینِ «بلاغتی» است که بیش از هر چیز خاصِ موقعیت­های گفتاری و شفاهی است. در مقاله­ی حاضر، از طریق مقایسه­ی کهن­ترین رساله­ی بلاغی موجود، یعنی رساله­ی آموزه­های پتاح­حوتپ، و برخی فصول قابوس­نامه به مثابه­ی نخستین اندرزنامه­ی فارسی که فصول مستقلی را در باب سخنوری در خود جای داده است، تلاش می­شود اصول بلاغت شفاهی و گفتار-محور تدوین گردد. این اصول عبارت­اند از: 1- خاموش ماندن 2- سخن گفتن در زمان مناسب 3- عدم افراط در کاربرد واژگان پرشور و عاطفی 4- سلیس سخن گفتن همراه با تامل فراوان 5- یکی بودن دل و زبان، یا بیانِ حقیقت. بررسی این اصول، گذشته از نشان دادن تفاوت­های بنیادین میان بلاغت گفتار-محور و نوشتار-محور، نشان­دهنده­ی استقلال بلاغت ایرانی از سنت فن خطابه­ی یونان و روم باستان نیز هست و همچنین می­تواند در جهت تدوین اصول بلاغت ایرانی  – اعم از شفاهی و مکتوب، و مستقل از اصولی که در درسنامه­های بلاغیِ تالیف شده به زبان عربی یافت می­شود- نیز راه­گشا باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

interreligious Relations: Formulation of the Concept of "Spookiness" in Middle Ages and Ancient Egypt in Iran (Relying on the two books of the teachings Ptah-hutep & Qabusnama)

نویسنده [English]

  • ِDavood Emarati
Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Neishabour University
چکیده [English]

This article attempts to prove that the rhetorical principles in muslim world should be compiled according to sources other than official rhetorical textbooks. One of these sources is Andarznama, which contains the main rhetotical principles of oral situations. In this article, we attempt to compile the speech-based rhetorical principles through comparing two treatises: Ptah-hutep maxims, as the first extant rhetorical treatise, and Qabusnama as the first Persian Andarznama which contains separate chapters on rhetoric and oratory. These principles are: 1- keeping silent 2- speaking in appropriate time 3- not overusing emotional words 4- speaking fluently and reflectively 5-always speaking the truth. Examining these principles shows not only the fundamental differences between text-based and speech-based rhetoric, but also proves the independence of Persian rhetoric from the greco-roman rhetorical tradition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Persian rhetoric
  • Egyptian rhetoric
  • speech-based rhetoric
  • Andarznama
  • Ptah-hutep
  • Qabusnama

مراجع

1- Blake, Cecil (2009). The African Origins of Rhetoric. Routledge.
2- Kennedy, George A.(1998). Comparative Rhetoric, An Historical and Cross-Cultural Introduction. Oxford University Press.
3- Lipson, Carol S.(2004). 'Ancient Egyptian Rhetoric: It All Comes Down to Maat', in Rhetoric Before and Beyond the Greeks. Eds. Lipson, Carol S. & Binkley , Roberta A. State University of New York Press, Albany.
4- Lyon, Arabella (2004). 'Confucian Silence and Remonstration: A Basis for Deliberation'. In Rhetoric Before and Beyond the Greeks. Eds. Lipson, Carol S. & Binkley , Roberta A. State University of New York Press, Albany.
5- [Ptah-Hutep] (1912). Instruction of Ptah-Hutep, Tr. Battiscombe Gunn. London: John Murray, Albemarle Street.
 
 
6-عنصرالمعالی، کیکاووس بن اسکندر(1390). قابوس­ نامه. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
7-فوشه­کور، شارل هانری(1377). اخلاقیات: مفاهیم اخلاقی در ادبیات فارسی از سده سوم تا سده­ی هفتم هجری، ترجمه محمد علی امیر معزی، عبدالمحمد روح بخشان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی: انجمن ایرانشناسی فرانسه در ایران.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار