نورسیاه ازادیان باستان تانگاه عارفان

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

گروه زبان وادبیات فارسی دانشکده ادبیات فارسی وزبان های خارجی دانشگاه آزاداسلامی واحد رودهن

چکیده

اساطیر،ادیان ،ادبیات وآیین های باستانی ایران یکی از خاستگاه های عقاید عرفانی است.دردوره اسلامی امتدادفرهنگ باستانی ایران ازسویی درفرهنگ عظیم اسلامی وازسوی دیگربراندیشه عرفا ،تاثیر گذارد.روح تفکرزردتشتی باتفکرعارفان ایران درهم آمیخت ودرمسلک اشراقی سهروردی احیاشدودرشعر عارفان بزرگی چون عطار ومولانا متجلی گردید.اصطلاح متناقض نمای «نورسیاه»یکی ازاین مفاهیم است که درحوزه اندیشه های عرفانی جایگاه ویژه دارد وریشه در باورهای اسطوره‌ای، ادیان و آیین‌های باستانی داشته با درآمیختن با باورهای عرفانی تغییراتی در آن ایجاد شده در مقاله حاضربه تحلیل رابطه میان باورهای اسطوره‌ای و تعابیر صوفیانه دربارة نور سیاه پرداخته شده است.بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد باورهای اسطوره‌ای دربارة‌اهریمن با نگاهی هنرمندانه و ساختارشکنانه در نگاه عارفانه به پارادوکس نور سیاه منجر شده است واین نوع نگاه هنرمندانه تغییرات ساختاری را در نگاه به ابلیس رقم زده است که ریشه آن در باورهای اساطیری است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Black light from ancient religions to mystics

نویسنده [English]

  • Mandana Hashemi
Department of Language and Literature, Islamic Azad University, roodehen
چکیده [English]

The mystic term "Black Light", which has a special place in the works of some great scholars of mysticism, is rooted in mythological beliefs and ancient religions. Mixed with mystical beliefs, this term has undergone some changes. The present paper aims at finding an association between mythical beliefs and Sufi interpretation of "Black Light.
Investigations show that the mythological beliefs about Angra Mainyu, with an artistic and deconstruction look at mysticism, have led to the Black Light paradox, and this kind of artistic look has brought about structural changes in Iblīs, which is rooted in mythological beliefs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dark Light
  • Angra Mainyu
  • Ahura Mazda
  • mysticism
  • ancient religions
قرآن کریم
آشتیانی، جلال الدین (1360)، زردشت، مزدیسنا و حکومت، تهران:شرکت سهامی انتشار تهران.
ابن الندیم (1381)، الفهرست، تحقیق رضا تجدد، تهران:تهران.
ابن عربی، محی‌الدین (1379)، حجاب هستی، به کوشش گل بابا سعیدی، تهران: شفیعی.
ابوالقاسمی، محسن (1383)، مانی به روایت ابن الندیم ، تهران:طهوری.
اذکایی، پرویز(1369)، «اهرمن زدار»، مجله چیستا،ش66و67،س1،تهران.
افراسیاب پور، علی اکبر(1386)، عرفان جمالی،تهران: ترفند.
ایزدپناه، مهرداد (1382)، ادیان قدیم ایران و بین النهرین، تهران:محور.
بحرالعلوم،محمدبن محمد،(1384)،تفسیر عرفانی مثنوی معنوی،تهران:ایران یاران.
بنونیست، امیل (1386)، دین‌های ایرانی بر پایه متن های معتبر یونانی، ترجمه بهمن سرکاراتی،تهران: قطره.
بهار، مهرداد (1375)، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: توس.
تفضلی، احمد (1364)، مینوی خرد، تهران: توس.
پورداوود، ابراهیم(1356   )، یسنا،تهران: نگاه.
جلالی مقدم،مسعود،(1384)،آیین زروانی مکتب فلسفی عرفانی زرتشتی برمبنای اصالت زمان،تهران:امیرکبیر.
جندی،مویدالدین (1322ق)،شرح فصوص الحکم،تصحیح سید جلال الدین آشتیانی،قم ،بوستان کتاب.
حاجی زاده،رفعت،(1385)،«خیروشردر آیین مزد یسنی»،پژوهش نامه فرهنگ وادب،ش2،س2،دانشگاه آزاداسلامی واحدرودهن،دانشکده زبان وادبیات فارسی.
خوارزمی، آدینه محمد (1386)، مفتاح الاسرار در شرح مثنوی مولوی، تصحیح عباسعلی وفایی،تهران: سخن.
دادگی،فرنبغ،(1369)،بندهش،ترجمه مهردادبهار،تهران:توس.
رضی، هاشم (1380)، زرتشت پیامبر ایران باستان،تهران: بهجت.
زرین کوب، عبدالحسین (1362)، ارزش میراث صوفیه،تهران: امیر کبیر.
زنر،آر سی ( 1393 )، زروان یا معمای زرتشتی گری، ترجمه تیمور قادری، تهران:امیر کبیر .
سجادی،سیدجعفر،(1372)،مقدمه ای بر مبانی عرفان وتصوف،تهران:سازمان مطالعه وتدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت).
سهروردی، شهاب‌الدین (1377)، حکمت الاشراق، ترجمه سید جعفر سجادی،تهران: دانشگاه تهران.
فتحی لاهوری،عبدالرحمن،(1381)،شرح عرفانی غزل های حافظ،تهران:قطره.
فردوسی، ابوالقاسم (1371)، شاهنامه،تهران: امیر کبیر.
عطار، فریدالدین (1389)، منطق الطیر، تصحیح سید صادق گوهرین، تهران،علمی و فرهنگی.
کراچی،روح انگیز(1382)،بانوگشسپ نامه،تهران:پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی.
کزازی، جلال الدین (1372)، رویا، حماسه، اسطوره، تهران:مرکز.
کیایی نژاد، زین الدین (1377)، جلوه هایی از عرفان در ایران باستان، تهران:عطایی.
لاهیجی، محمدبن یحیی(1374)، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، تهران:زوار.
مایل هروی، نجیب (1374)، خاصیت آیینگی ،تهران: نی.
مددپور،محمد،(1390)،حکمت انسی وزیبایی شناسی عرفانی هنراسلامی،تهران:سوره مهر.
مکنزی، دیوید نیل (1381)، فرهنگ کوچک زبان پهلوی، ترجمه مهشید میر فخرایی،تهران: امیر کبیر.
میبدی، رشیدالدین (1371)، کشف الاسرار، به اهتمام علی اصغر حکمت،تهران: امیرکبیر.
نیبرگ، هنریک ساموئل (1359)، دینهای ایران باستان، ترجمه سیف الدین نجم آبادی،تهران: مرکز ایرانی مطالعه فرهنگ‌ها.
نیکلسون، رینولد (1378)، تصوف اسلامی و رابطه انسان با خدا، ترجمه محمد رضا شفیعی کدکنی،تهران: توس.
همدانی، عین القضات ( 1341)، رساله لوایح، تصحیح رحیم فرمنش،تهران: دانشگاه تهران.
همدانی، عین القضات (1372)، نامه ها، به اهتمام علی نقی منزوی و عفیف عسیران، تهران:اساطیر.
همدانی، عین القضات (1377)، تمهیدات، مقدمه و تصحیح عفیف عسیران، تهران:دانشگاه تهران.
هینلز، جان راسل (1385)، شناخت اساطیر ایران، ترجمه باجلان فرخی،تهران: اساطیر.