بررسی سبک‌شناسانه‌ی فرایندهای فن مناظره بر اساس نظریه‌ی نقش‌گرای هلیدی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران،

چکیده

بررسی مناظره­های برجسته­ی منظوم ادب فارسی، در مطالعات ژانری و سبکی می­تواند دستاوردهای قابل توجهی داشته باشد. در پژوهش حاضر، نظر به اهمیت مناظره­های متون کلاسیک و پیوند آن با گفتمان عمومی، هشت مناظره­ی برجسته­ی منظوم از قرن چهارم تا قرن هفتم انتخاب شد؛ با توجه به بافت موقعیتی متون مورد نظر و زمینه­های شکل­گیری آن­ها، رویکرد نقش­گرای هلیدی، برای تبیین مناظره­ها برگزیده شد.روش تحلیل بر اساس بررسی مناظره­های برجسته­ی مورد نظر، در بخش «فرانقش اندیشگانی:فرایند افعال»، به شیوه­ی توصیفی تحلیلی، است.یافته­های پژوهش حاکی از آن است که مناظره­های برگزیده­ی منظوم در این چهار قرن، در زمینه­ی فرانقش اندیشگانی تحولاتی را پشت سر گذاشته­اند. در مناظره‌های برجسته­ی قرن چهارم  وهفتم، فرایندهای مادی بیشترین بسامد را دارند؛ البته کاربرد فرایندهای مادی در این دو قرن متفاوت است. همچنین در مناظره های برجسته­ی قرن­های قرن­های پنجم و ششم فرایندهای رابطه­ای، بیشترین بسامد را دارند. این تحولات نشان می­دهد که از قرن چهارم تا قرن هفتم، مناظره­ها از عینی بودن و برون­گرایی به سمت ذهنی شدن و درون­گرایی متمایل شده­اند. به عبارت دیگر، نحوه­ی استفاده از فرایندهای مناظره­ها در طول این چهار قرن، تطورات فراوانی داشته ­است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Stylistic Study of Debate Processes Based on Halliday's Functional Linguistics Theory

نویسندگان [English]

  • Zahrabatol Bagherian Hakani 1
  • Yahya Talebian 2
  • Gholamreza Mastali Parsa 3
1 Ph.D. Student of Persian Language and Literature, Allameh Tabataba’I University,Tehran, Iran
2 Professor of Persian Language and Literature, Department of Foreign Languages and Literature, Allameh Tabataba’I University, Tehran,Iran
3 Associate Professor of Persian Language and Literature, Department of Foreign Languages and Literature, Allameh Tabataba’I University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The study of the prominent poetic debates in Persian literature can make significant contributions to genre and stylistic studies. Given the importance of debates in classical texts and their relation with public discourse, the present research studied eight prominent poetic debates from the fourth to the seventh centuries. Considering the situational context of the texts and the contexts in which they had been formed, Halliday's systemic functional approach was used to explain the debates. A descriptive-analytical method was adopted to study the debates in terms of the ideational metafunction: the process of actions. The findings of the research indicate that the analyzed poetic debates had undergone transformations with regard to the ideational metafunction. The material processes were the most frequent in the prominent debates of the fourth and seventh centuries but with a different function in each century.  Moreover, the relational processes had the highest frequency in the prominent debates of the fifth and sixth centuries. Such transformations show that from the fourth to the seventh centuries, the debates shifted away from objectivity and extroversion towards subjectivity and introversion. In other words, how to use debate processes considerably evolved over the four centuries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Debate
  • poetic literature
  • style
  • functional linguistics
  • Halliday

مراجع

         - آذرحزین، مهدی و فرشته میلادی(1398). «مقایسه­ی کارکردهای بلاغی ندا در اسرار التوحید و مقامات ژنده­پیل بر مبنای فرانقش اندیشگانی»، دوفصل­نامه­ی کهن­نامه­ی ادب پارسی، سال دهم، شماره اول.              
    -  ایران زاده، نعمت الله(1383). «مناظره­ی شانه و آینه، تصنیف میر علی کبیر»، مجله­ی دانش، شماره 76-77.
    - ایشانی، طاهره(1393). «بررسی ویژگی­های سبکی و شخصیتی سیمین دانشور با رویکرد زبان­­شناسی نقش­گرا»، زبان­شناخت، پژوهش­گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، شماره اول.
    -  پورجوادی، نصرالله(1385). زبان حال در عرفان و ادبیات پارسی؛ تهران: هرمس.
   - خاقانی، افضل الدین بدیل بن علی(1388). دیوان، به کوشش ضیاء الدین سجادی، چاپ نهم، تهران: زوار.
    - دبیر مقدم، محمد(1387)، زبان­شناسی نظری،تهران: سخن.
     - سعدی، مشرف الدین مصلح بن عبدالله(1381). بوستان، به تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، چاپ هفتم، تهران: خوارزمی.
     - شریف نسب، مریم(1390). «ارتباط کلامی در شعر کهن پارسی(سؤال و جواب، مکالمه، مناظره و دیالکتیک)»، کهن­نامه ادب پارسی،سال دوم، شماره دوم.
     - صدری، نیره(1384). بررسی سبک­شناختی گلستان سعدی با تکیه بر زبان­شناسی نقش­گرا(بر اساس حکایت­های برگزیده از تمامی ابواب)، رساله دکتری، تهران: گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی.
    - فرخی سیستانی، علی بن جولوغ(1378). دیوان ، به کوشش محمد دبیرسیاقی، چاپ پنجم، تهران: زوار.
   - فردوسی، ابوالقاسم(1384). شاهنامه، به کوشش سعید حمیدیان، جلد چهارم، چاپ هفتم، تهران: قطره.
   - فردوسی، ابوالقاسم(1384). شاهنامه، به کوشش سعید حمیدیان، جلد هشتم، چاپ هفتم،تهران: قطره.
     - مدبری، محمود(1370). شرح احوال و اشعار شاعران بی­دیوان در قرن­های 3/4/5 هجری؛ تهران: پانوس.
   - مهاجر، مهران و محمد نبوی(1376). به سوی زبان­شناسی شعر: رهیافتی نقش­گرا، تهران: مرکز.
   - نظامی، الیاس بن یوسف(1388). مخزن الاسرار، با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، چ 2، تهران: زوار.
    - هلیدی مایکل و رقیه حسن(1393). زبان بافت و متن؛ ترجمه­ی مجتبی منشی­زاده و طاهره ایشانی، تهران: علمی.
 
-Halliday, m.a.k(1985). An introduction to functional grammar
London: Edward Arnold.
- Halliday, m.a.k(2004). An introduction to functional grammared, .New York:Axford university press inc.                                                      
 -Halliday. m.a.k. and and Matthiessen (2004). An introduction to functional grammar,London: Edward Arnold.
-Thompson,Geof(2004). Introducing Functional Grammar, New York: Axford university press inc.                                                                                                                              
References
-Azarhazin Milad and Fereshteh Miladi(2019). “A comparision of rhethorical functions of Exclamatory structures in Asrar-al- Tohid and Maghamat-e- Gende pil based on ideational metafunctions”. Classical Persian Literature, 10(1). 1-27.
- Dabir Moghadam, Mohammad (2008). Theoretical Linguistics, Tehran, Sokhan.
- Farokhi Sistani, Ali Ibn Jolough (1999), Divan, by Mohammad Dabirsiyaghi, Fifth Edition,
- Ferdowsi, Abolghasem(2005). Shaahname,by Saied Hamidian,volume 4,seventh edition,Tehran,ghatre.
- Ferdowsi, Abolghasem(2005). Shaahname,by Saied Hamidian,volume 8,seventh edition,Tehran,ghatre.
- Halliday, Michael and Ruqaiya Hassan(1393). Language, Context and Text, Mojtaba Monshizadeh, Tahere Ishani,Tehran.
-Halliday, m.a.k(1985).An introduction to functional grammar(first edition)
Edward Arnold: London..
- Halliday, m.a.k(2004). An introduction to functional grammar(3rd ed). .New York: Axford university press inc.                                                    
  -Halliday. m.a.k. and and Matthiessen (2004). An introduction to functional grammar,London: Edward Arnold.
-Iranzadeh, Nematollah (2004). “The Debate between the Comb and the Mirror, the ballad of Mir Ali Kabir”, Journal of Knowledge, No. 76-77.
-Ishani, Tahereh(2014).“A Study of the Stylistic and Personality Traits of Simin Daneshvar Using Functional Linguistics Approach”, Linguistics, Research Institute of Humanities and Cultural Studies, Vol. 5, No. 1, 9.
- Khaghani, Afzal-al-Din Badil Ibn Ali(2009). Divan, by Zia-al-Din Sajjadi, Ninth Edition, Tehran, Zavar.
- Modabberi, Mahoud (1991). Biography and Poetries of Poets without Divan in 3, 4 and 5 AH, Tehran, Panous. -Mohajer, mehran and Mohammad Nabavi(1376), To the linguistic of poem ; A functional  approach,Tehran.
- Nezami, Elias Ibn Yousef (2009). Makhzan al-Asrar, Edited and Annotated by Hassan
Vahid Dastgerdi, Second Edition, Tehran, Zavar.
- Pourjavadi, Nasrollah (2006). Present Language in Mysticism and Persian Literature, Tehran, Hermes.
- Saadi, Musharraf al-Din Mosleh ibn Abdullah (2002).Boostan, Edited and Explained by Gholam Hossein Yousefi, Seventh Edition, Tehran, Kharazmi.
- Sadri, Nayreh (2005). A Study of Gulistan of Sa’di’s Stylistics Based on Functional Linguistics (on the Basis of Selected Anecdotes from All Chapters), Ph.D Dissertation, Department of Persian Language and Literature, Allameh Tabataba’i University.
- Sharif Nasab, Maryam(2011).“Verbal Communication in Ancient Persian Poetry (Questions and Answers, Conversation, Debate and Dialectics)”, Ancient Persian Literature, Vol. 2, Second No. 2.
-Thompson,Geof.(2004). Introducing Functional Grammar(2nd ed), New York:  Axford university press inc.                                                                                                                             
 
کهن‌نامه ادب پارسی
دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 34
بهار و تابستان
مرداد 1401
صفحه 61-85

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار