نقدی بر شرحِ خسرو و شیرین نظامی، چاپ استاد وحید دستگردی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه شهید چمران اهواز،اهواز، ایران

چکیده

پنج گنج نظامی با تصحیح و شرحِ استاد وحید دستگردی هنوز هم یکی از بهترین تصحیح‌ها و شروحِ منظومه‌های نظامیِ گنجوی در دوران معاصر است که علاقمندان و پژوهشگرانِ آثارِ نظامی از مراجعه به آن بی نیاز نیستند. البته پنج گنجِ نظامی با وجود این شرح استاد دستگردی و شروح پژوهشگرانی همچون بهروز ثروتیان و برات زنجانی، هنوز نیازمندِ تصحیح‌ها و شروحی دیگر هست؛ یا این‌که لازم است حواشی و تعلیقاتی که بر پنج گنج نظامی نوشته شده، نقد و ارزیابی شوند. در این مقاله به نقد و ارزیابیِ برخی از حواشی و تعلیقاتِ استاد وحید دستگردی بر تصحیح خسرو وشیرین نظامی می‌پردازیم و برخی از اشتباهاتِ این شرح را اصلاح می‌کنیم. برای این مقصود، تفسیرها و گزارش‌های نارسای شرحِ خسرو و شیرینِ وحید دستگردی را ذیلِ چند دسته آورده‌ایم: الف) تفسیر و گزارشِ نادرستِ کلّیِ یک بیت؛ ب) گزارشِ لفظ به لفظ و ظاهریِ ابیات؛ ج) اشکالاتِ مربوط به تبیینِ ترکیباتِ زبانی؛ د) تفسیر و گزارش نادرستِ واژگان؛ ه) اشکالاتِ تفسیریِ مربوط به صناعاتِ بیانی

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critique on Vahid Dastgerdi’s Commentary on Nezami’s Khosrow and Shirin

نویسنده [English]

  • Ghodrat Ghasemipour
Associate Professor Of Persian Language and Literature, Department of Persian Language and Literature, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Vahid Dastgerdi’s commentary on Nezami’s Panj Ganj is still one of the best editions and commentaries on Nezami’s works that is required by every reader or researcher. Of course, Dastgerdi’s recension of Nezami’s Panj Ganj and other scholars’ editions and explanations of this work, such as Behrouz Sarvatian’s and Barat Zanjani’s, still need new corrections and more explanations. Furthermore, those commentaries written on Panj Ganj need to be critiqued and evaluated. In this study, some of Vahid Dastgerdi’s commentaries on Khosrow and Shirin edition were evaluated and criticized and also some of the mistakes of this recension were corrected. Accordingly, in this study, the inadequate interpretations of Khosrow and Shirin by Vahid Dastgerdi's commentary have been divided and analyzed into the following categories: a) misinterpretations of a complete verse; b) literal explanations of verses; c) misinterpretations of linguistic compounds; d) incorrect interpretations of the words; and e) inadequate interpretations due to misunderstandings of rhetorical devices.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nezami’s Khosrow and Shirin
  • Vahid Dastgerdi
  • Commentary and meaning of poetry
اخوان ثالث، مهدی (1386)، از این اوستا، چاپ پانزدهم، زمستان: تهران.
اسلام‌زادۀ دزفولی، ظهیر (1315)، «خسرو و شیرین»،  ارمغان، اردیبهشت، دورۀ هفدهم، شمارۀ 2، 149-143.
حقیقیِ نخجوانی، حمید (1352)، «نقدی بر خسرو و شیرین تصحیح مرحوم وحید دستگردی» دانشِ روز، آذرماه، شمارۀ سوم، 253-245.
حقیقیِ نخجوانی، حمید (1353)، «نقدی بر خسرو و شیرین تصحیح مرحوم وحید دستگردی» دانشِ روز، اردیبهشت‌ماه، دورۀ دوم، شمارۀ 1، 442-438.
حقیقیِ نخجوانی، حمید (1353)، «نقدی بر خسرو و شیرین تصحیح مرحوم وحید دستگردی» دانشِ روز، شهریور‌ماه، دورۀ دوم، شمارۀ 2، 535-532.
دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1369)، «تکامل یک تصویر در حاشیۀ حکایتی از بوستان»، جستارهای ادبی، پاییز و زمستان، شماره‌های 90 و 91. 390-384.
شفیعی، محمود (1355)، «سخن نظامی گنجوی، نظری به اجمال در لغت‌ها و تعبیرها: خسرو و شیرین‌ـ‌مخزن‌الاسرار» گوهر، آبان، شمارۀ 44، 679-674.
طغیانی، اسحاق و منیره سلطان‌الکتابی (1388)، «اندر پس لفافه‌ها، بررسی و تحلیل برخی از ابیات خسرو و شیرین نظامی»، پژوهش‌نامه زبان و ادبیات فارسی، سال اول، شمارۀ سوم، 37-21.
فردوسی، ابوالقاسم (1393)، شاهنامه، دفتر سوم، به کوشش جلال خالقی مطلق، تهران: مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی.
نظامی، الیاس بن یوسف (1378)، خسرو و شیرین، با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، چاپ سوم، : نشرِ قطره.
نظامی، الیاس بن یوسف (1378)، لیلی و مجنون، با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، چاپ سوم، : نشرِ قطره.
نظامی، الیاس بن یوسف (1377)، هفت‌پیکر، با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، چاپ سوم، : نشرِ قطره.
نظامی، الیاس بن یوسف (1386)، خسرو و شیرین، تصحیح و شرح بهروز ثروتیان، انتشارات امیرکبیر: تهران.
نظامی، الیاس بن یوسف (1376)، خسرو و شیرین، تصحیح برات زنجانی، انتشارات دانشگاه تهران: تهران.
وراورینی، سعدالدین (1375)، مرزبان‌نامه، خطیبِ رهبر، چاپِ ششم، تهران: انتشاراتِ صفی‌علیشاه.