بررسی ترجمۀ ضرب‌المثل‌های کهن پارسی: ارتقاء مدل بیکمن و کالو از رهگذر فرهنگ امثال سخن انوری

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار ترجمه، گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکدۀ زبان‏های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

ترجمۀ ضرب‌المثل امری چالش‌برانگیز است. جستار حاضر با تمرکز بر ضرب‌المثل‌های کلاسیک فارسی موجود در فرهنگ امثال سخن انوری (1384)، در پی بررسی مؤثرترین راهبردهای ترجمه ضرب‌المثل است. برای نیل به این هدف، ابتدا مثل‌هایی از پیکرۀ مذکور بصورت تصادفی استخراج و ترجمه معنایی-تحت‌الفظی آنها نگاشته شد. سپس، با جستجو در دوفرهنگ تک‌زبانۀ انگلیسی فرهنگ امثال آکسفورد و امثال آمریکایی، تلاش شد برای هر یک، معادل‌های بومی-منظورشناختی یافت شود. مدل به‌کار رفته در این نوشتار، بر اساس راهبردهای پیشنهادی بیکمن و کالو (1974) است. طبق یافته‌ها، به-کارگیری راهکارهای تلفیقی، از کارآمدترین راهبردهای ترجمه ضرب‌المثل است. در این میان، راهبرد «جایگزینی با معادل بومی» و کاربرد ترجمه تحت‌الفظی در پرانتز یا پانویس، جزو مؤثرترین راهبردها معرفی شده است، زیرا علاوه بر فراهم آوردنِ اطلاعات فرهنگ-محور برای مخاطبان، سبب درکِ روشنِ مفهوم ضرب‌المثل نیز می‌شود. همچنین، در این پژوهش راهبرد جدیدی به نام «جایگزین‌سازی» ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Translation of Proverbs in Classical-Persian Literature: Enhancing Beekman and Callow’s Model via Sokhan Dictionary of Proverbs

نویسنده [English]

  • Mahmoud Afrouz
Assistant Professor, Department of English Language and Literature, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Translating proverbs is sometimes a challenging task. The present paper aims at investigating the most productive strategies of rendering Persian proverbs into English. Therefore, as the first step, a compilation of classical Persian proverbs were selected from Anvari’s (2004) Sokhan Dictionary of Proverbs and their literal-semantic translations were provided. The proverbs’ counterparts in English were also extracted from monolingual dictionaries including The concise Oxford dictionary of proverbs and A dictionary of American proverbs. A mixed procedure was recognized to be more fruitful than the isolated use of each procedure proposed by Beekman and Callow (1974). Replacing the source-text proverb with its equivalent target-language proverb and referring to its literal translation and meaning in a footnote can be a highly productive procedure. This procedure would provide the target-language readership with enough information and never hinders the fluency of reading the source-text. The results also confirmed the undeniable importance of context while rendering proverbs and, finally, the new procedure called “substitution” was proposed by the researcher.

کلیدواژه‌ها [English]

  • translating proverbs؛ Anvari&rsquo؛ s Sokhan Proverb Dictionary
  • Classical-Persian-Proverbs؛ Beekman and Callow&rsquo؛ s (1974) model؛ literal-semantic translation