بررسی برخی از خطاهای وحیددستگردی در شرح خسرو و شیرین

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه یاسوج، یاسوج ، ایران

چکیده

شرح مرحوم حسن وحید دستگردی بر خسرو و شیرین نظامی، از شروحی است که سالها مورد استفادۀ علاقه مندان به ادب پارسی و نیز کاوشگران آثار حکیم نظامی می باشد. این شرح نیز چون همۀ آثار مکتوب دیگر، عاری از خطا نمی باشد. نگارندۀ این مقاله کوشیده است تا به تبیین بعضی از این خطاها پرداخته و همّت خود را بر آن داشته تا در راستای سره کردن و پیراستگی بیش از پیش این منظومه گامی بردارد. در نقد این خطاها ابتدا بیت مورد بحث درج گردیده و پس از نقل مستقیم نظر شارح، به طور دقیق به خطاهای ایشان و ارائۀ معنای صحیح بیت اشاره رفته است. به نظر می آید خطاهای استاد وحید دستگردی در شرح ابیات، به دلایل ذیل صورت گرفته است: 1- خوانش غلط بعضی ابیات. 2- عدم توجّه به فضایی که بیت در آن قرار دارد. 3- متّکی بودن به قیاسات ذوقی در شرح برخی ابیات. 4- عدم التفات به ابیات مشابه با بیت مورد بحث در دیگر دواوین نظامی. 5- عدم توجّه به منابع بیشتر برای شرح پاره ای ابیات. 6- عدم دسترسی استاد به امکانات امروزین ما؛ از قبیل: اینترنت، موتورهای جستجو، نرم افزارهای ادبی، مقالات پر تعداد و متنوّع و امثالهم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of some mistakes of Vahid Dastgerdi in the description of Khosrow and Shirin

نویسنده [English]

  • Seyed Shahrokh Mousavian
Assistant Professor of Persian Language and Literature, Yasouj University، Yasouj،Iran
چکیده [English]

The description of the late Hassan Vahid Dastgerdi on Nizami’s Khosrow and Shirinis is one of the works that have been used by Persian literature enthusiasts as well as those who have studied the works of Nizami for many years. Vahid Dastgerdi’s description, like other similar works, is not void of mistakes. The author of this article attempted to explain some of these mistakes and made every effort to take a step further in the versatility and refinement of this epopee. In an attempt to criticize these mistakes, first the verse in question was presented. Following that, the commentator’s direct quotation was provided and then his mistakes and the exact meaning of the verse were pointed out. It seems that the mistakes of Vahid Dastgerdi in explaining the verses were made for the following reasons: 1. false reading of some verses,  2. lack of attention to the context in which the verse is located, 3. relying on chimerical analogies in the description of some verses, 4. lack of due attention to the verses similar to the verse discussed in the other Nizami’s Divans, 5.  insufficient sources in explaining some verses, and 6. inaccessibility of our current facilities,  such as the Internet,  search engines, literary softwares, multiple and various articles and the like

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Nizami Ganjavi
  • Khosrow and Shirin
  • checking of mistakes
  • Hassan Vahid Dastgerdi
- آیتی، عبدالمحمّد، (1374)، گنجور پنج گنج، تهران: سخن
- تبریزی، محمد خلف ،( 1330)،برهان قاطع، به اهتمام محمد معین، تهران: زوّار
- دهخدا، علی اکبر،(1373)، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران
- خاقانی،( 1382)، دیوان، چاپ هفتم، به کوشش ضیاء الدین سجادی، تهران: زوّار
- سلطان الکتابی، منیره،( 1388)، نقد شروح خسرو و شیرین نظامی،پایان نامه: دانشگاه اصفهان
- سنایی،(1362)، دیوان اشعار، چاپ سوم، به اهتمام مدرس رضوی، تهران: سنایی
- سعدی،(1384)، کلیات،چاپ اول، تهران: شقایق
- طغیانی، اسحاق،( 1386)، شرح مشکلات حدیقۀ سنایی،چاپ سوم،اصفهان: دانشگاه اصفهان
- عروضی سمرقندی، نظامی،(1372)، چهارمقاله، تصحیح محمد قزوینی، تهران: جام
- عطار،(1386)، مختارنامه،چاپ سوم، به اهتمام شفیعی کدکنی، تهران: سخن
- غیاث الدین رامپوری،(1363)، غیاث اللّغات،چاپ اول، به کوشش منصور ثروت، تهران: امیر کبیر
- فردوسی،(1386)، شاهنامه، چاپ دهم، تهران: بهزاد
- قابوس بن وشمگیر،(1352)،قابوسنامه، چاپ دوم، به اهتمام غلامحسین یوسفی، تهران: کتاب
- محمد پادشاه،(1336)،فرهنگ آنندراج،تهران: خیام
- محمد خلف تبریزی،(1330)، برهان قاطع، به اهتمام محمد معین، تهران: زوّار
- نفیسی،سعید،(1366)، تاریخ اجتماعی وسیاسی ایران در دوره معاصر،تهران: بنیاد
- نظامی،( 1385)، خسرو و شیرین، چاپ پنجم، به تصحیح و تعلیقات حسن وحید دستگردی،تهران: قطره
- نظامی، (1366)،خسرو و شیرین،چاپ اول، با شرح بهروز ثروتیان، تهران: توس
- نظامی،( 1376)، خسرو و شیرین، با شرح بیات زنجانی، تهران: دانشگاه تهران
- نظامی، ( 1393)، خسرو و شیرین، چاپ اوّل، با شرح سیّد شاهرخ موسویان، تهران: الماس دانش
- نظامی،(1376)، شرفنامه،چاپ اول، شرح وحیددستگردی، تهران: قطره
- نظامی،(1376)، مخزن الاسرار،چاپ اول، شرح وحیددستگردی، تهران: قطره
- نظامی،(1376)، اقبالنامه،چاپ اول، شرح وحیددستگردی، تهران: قطره
- نظامی،(1389)، هفت پیکر،چاپ دوم، به اهتمام بهروز ثروتیان، تهران: امیرکبیر
- وحیددستگردی، حسن،( 1386)،چاپ اول، فرهنگ نظامی، تهران: علمی